Revolucio

Revolucio estas subita, ordinare per eksterleĝaj rimedoj plenumata ŝanĝo, kiun pli-malpli granda nombro da samcelanoj okazigas en la politika reĝimo de lando aŭ en la registara personaro.

« Kutime la kaŭzojn de revolucio oni serĉas en objektivaj cirkonstancoj — ĝenerala mizerego, subpremado, ŝokaj fraŭdoj. Sed tiu ĉi opinio, kvankam ĝusta, estas unuflanka. Ĉar tiaj cirkonstancoj ekzistas en cent landoj, kaj revolucioj tamen eksplodas malofte. Necesas la konscio pri mizerego kaj la konscio pri subpremado, la konvinko, ke la mizerego kaj subpremado ne formas naturan ordon de lʼ mondo. Interese, ke ĉi-rilate la sperto mem, eĉ se plej doloriga, ne estos sufiĉa. Oni bezonas vorton, klarigan penson. Tial pli forte ol bombo kaj ponardo ĉiujn diktatorojn timigas la vortoj, super kiuj ili ne regas, la vortoj migrantaj kaŝe, ribele, la vortoj ne vestitaj per paradaj uniformoj, nek markitaj per oficiala stampo. Sed okazas, ke ankaŭ tiuj vortoj en uniformo kaj kun stampaĵo eksplodigas revolucion. » — Ryszard Kapuściński, La ŝahinŝaho

« Oni devas tamen diferencigi inter revolucio de ribelo, perforta reĝimo-ŝanĝo kaj atenco en palaco. Atencon kaj ribelon oni povas aranĝi, revolucion — neniam. Ĝia eksplodo, la horo de la eksplodo surprizas ĉiujn, eĉ tiujn, kiuj strebis al ĝi. Ili staras konsternitaj antaŭ furiozo, subite aperinta kaj detruanta ĉion. Ĝi detruas tiel sovaĝe, ke fine ĝi povas detrui ankaŭ la sloganojn, kiuj nutras ĝin. » — Ryszard Kapuściński, La ŝahinŝaho

« Trompa estas la opinio, ke popoloj, maljuste traktitaj de la historio (kaj estas plej multe da tiaj popoloj), senĉese vivas kun la penso pri revolucio, ke ili vidas en ĝi la plej simplan solvon. Ĉiu revolucio estas dramo, kaj homo instinkte evitas dramajn situaciojn. Eĉ se li ektrovos sin en tia situacio, li febre serĉegos eliron el ĝi, li deziros kvieton, kaj plej ofte — ĉiutagan vivon. Do, la revolucioj neniam daŭras longe. Ili estas la plej lasta batalilo, kaj popolo decidas kapti ĝin, ĉar longa sperto instruadis la homojn, ke oni lasis al ili neniun alian solvon. Ĉiuj aliaj provoj finiĝis per malvenko, ĉiuj aliaj rimedoj estis vanaj. » — Ryszard Kapuściński, La ŝahinŝaho

« Ĉiun revolucion antaŭas ĝenerala elĉerpiĝo kaj lige kun tio — vekita agresemo. Regantoj malŝatas tian nacion, kiu kolerigas, kaj nacio malŝatas tiajn regantojn, kiuj malamas. Regantoj disipis tutan konfidon, havas malplenajn manojn, nacio perdis la restaĵon de pacienco kaj kunpremas siajn manojn en pugnojn. Aperas la etoso de streĉo, kaj ankaŭ pli kaj pli sufoka ardo. Ni cedas al la psikozo de teruro. Baldaŭ okazos malstreĉiĝo. Ni sentas tion. » — Ryszard Kapuściński, La ŝahinŝaho

« Koncerne teknikon de batalo, la historio konas du specojn de revolucio. Unu — ataka revolucio, la alia — revolucio sieĝa. Pri la sorto de ataka revolucio, pri ĝia sukceso, decidas la profundo de la unua sturmo. Ataki kaj okupi — se eble — la plej vastan spacon! Tio gravas, ĉar tia revolucio – kiel plej impeta — samtempe estas plej supraĵa. La malamikoj estos disbatitaj, sed cedante ili konservis parton de siaj fortoj. Ili kontraŭatakos, devigos la venkintojn retiriĝi. Do, ju pli profunda — la unua sturmo, des pli vasta spaco, malgraŭ tiu retiriĝo, estos savebla. Do, en ataka revolucio la unua etapo estas plej radikala. Poste la sekvo estas malrapida, sed nehaltigebla reveno al tiu punkto, en kiu ambaŭ potencoj — ribelema kaj konservema – atingos la finan kompromison. Alie okazas dum sieĝa revolucio: ĉi tie la unua sturmo kutime estas malforta, kun peno oni imagas, ke ĝi aŭguras kataklismon. Sed jam baldaŭ la eventoj okazos haste kaj estos dramplenaj. Aliĝos pli kaj pli multe da homoj. La muroj, post kiuj sin kaŝas la regantoj, iom post iom disfalas kaj krevas. Pri la sukceso de sieĝa revolucio decidas la malcedemo de la ribeluloj. Iliaj volforto kaj persisto. Ankoraŭ unu tagon! Ankoraŭ unu fortostreĉon! Finfine ĉiuj pordegoj estos rompitaj. La popolamaso enkuregos kaj festos sian triumfon. » — Ryszard Kapuściński, La ŝahinŝaho

« Regantoj provokas revolucion. Certe nekonscie. Sed por la fino iliaj vivostilo kaj maniero de regado estos provoko. Tio sekvos, kiam inter la moŝtuloj kreskos la sento de senpuneco. Ĉio estas permesata, ni rajtas pri ĉio. Ho, kia iluzio, tamen ne senigita je racia bazo. Efektive dum kelka tempo okazas tiel, kvazaŭ ili rajtus je ĉio. Skandalo post skandalo, kaj maljustaĵo post malĵustaĉo ne estas punitaj. La popolo silentas, eltenas ĉion pacience kaj gardas sin. Kaj samtempe ĝi faras detalan kalkulon pri la maljustaĵoj kaj en iu momento preparos sian konkludon. Ĝuste la elekto de tiu momento formas la plej grandan sekreton de la historio. Kial ĝi venis en tiu ĉi tago, kaj ne alian fojon? Kial ĝin malbridis tiu ĉi evento, kaj ne alia? Hieraŭ la regantoj aranĝis pli malbonajn ekscesojn, sed reagis neniu. Kion mi faris — demandas la surprizita monarko — ke subite ili furioziĝis? Jes, li faris: li rompis paciencon de la nacio. Sed kie estas la limo de ĝia pacienco, kiamaniere difini ĝin? Ĉiuokaze la respondo estos alia, se eblas fiksi ion ajn. Certe oni scias nur ke la regantoj, kiuj akceptas la ekziston de tia limo kaj kapablas respekti ĝin, povas esperi je longa regado. Sed ne estas multe da tiaj regantoj. » — Ryszard Kapuściński, La ŝahinŝaho

« Ĉiuj libroj pri ĉiuj revolucioj komenciĝas per la ĉapitro, kie oni skribas pri la putranta regado, kiu disfalis, aŭ pri mizerego kaj suferado de la popolo. Kaj ili devus ja komenciĝi per la ĉapitro ligita kun psikologio — ke tiu persekutata, angoranta homo subite rompis timegon, kaj ĝi ne plu teruros lin. Devus esti priskribita la nekutima procezo, kiu okazas en unu momento, kiel ŝoko, kiel purigo. Homon forlasas timo, li sentas sin libera. Sen tio eksplodus neniu revolucio. » — Ryszard Kapuściński, La ŝahinŝaho

« Malgranda aŭ granda, ĉiu posedanto estas koruptita, definitive fuŝita. Li ĵetas ombron sur iun ajn malgravaĵon, kiun li tuŝis kaj alproprigis. Kiam oni minacas lian “bonhavon”, kiam oni prirabas lin, konscio de la posedanto funkcias kun tia akreco, je kia ĝi ne kapablas en normalaj cikonstancoj. Por revenigi al li homan aspekton, la tiel nomatan animon, necesas ruinigi, necesas ke li agnosku sian ruiniĝon. Kiel helpo venas la revolucio. » — Emil Cioran, Historio kaj utopio [1960]

« …koŝmaro estas komenca punkto de la metafizika vekiĝo. Kaj detrua influo de la revolucio estas garantio de ĝia utileco. Malgraŭ ĉiuj malbonoj ĝia pravigo estas je unu: nur ĝi havas kiel rezervon teruron, kapablan ŝoki la plej kontraŭhoman el ĉiuj eblaj mondoj — la mondon de la posedantoj. Ĉia formo de posedo — ni ne timu agnoski tion — humiligas kaj fuŝas la homon, dorlotante la monstron, dormantan en ĉiu. » — Emil Cioran, Historio kaj utopio [1960]

	« La totala, eĉ se senutila ŝoko, la revolucio sen kredo — jen ĉio, pri kio restis ankoraŭ esperi en la epoko, kiam neniu havas sufiĉe da simplanimeco por iĝi la vera revoluciulo. » — Emil Cioran, Historio kaj utopio [1960]

	« La revolucio estas ne atenco kontraŭ la ordo, sed starigo de nova ordo, diskredetiganta la kutiman. » — José Ortega y Gasset, La ribelo de la amasoj (1930)

	« …dum la revolucioj la burĝaro forprenis la povon kaj, aplikinte al ĝi siajn lertajn manojn, dum la vivo de unu generacio kreis vere povan Ŝtaton, kiu ĉesigis la revoluciojn. » — José Ortega y Gasset, La ribelo de la amasoj (1930)

« Se iu ludas reakciulon, do evidente por sub ŝirmo de savado de la patrujo kaj la ŝtato ebenigi ĉion alian kaj plenrajte treti la proksimulon, speciale se tiu havas meritojn. Sed ankaŭ revoluciulojn oni ludas samcele: la ekstera obsedo je la sorto de subprematoj kaj je sociala justeco servas kiel masko, liberiganta je domaĝa neceso esti honesta, tolerema kaj, plej grave, estimi la homajn meritojn. Mi konas nemalmulte da homoj, kiuj aniĝis al tiu aŭ alia laborista partio nur por akiri internan rajton malestimi la intelektularon kaj rigardi ĝin desupre. » — José Ortega y Gasset, La ribelo de la amasoj (1930)

	« Esti maldekstrulo, same kiel esti dekstrulo estas unu el sennombraj homaj vojoj esti stulta; kaj tiu kaj alia finfine estas specoj de unuflanka morala paralizo… politika eksperimentado finis mortan nodon kaj hodiaŭ ni observas kiel dekstruloj atutas per revolucio kaj maldekstruloj — per tiranio. » — José Ortega y Gasset, La ribelo de la amasoj (1930)

	« Demagogio estas formo de intelekta degenero kaj kiel amasa fenomeno de la eŭropa historio ĝi estiĝis en Francio meze de la 18-a jarcento… Ekde tiu momento Francio kaj sub ĝia influo la tuta kontinento ekkredis, ke rimedo por solvi grandegajn homajn problemojn estas revolucio… strebo per unu bato ŝanĝi ĉion kaj en ĉiuj sferoj. » — José Ortega y Gasset, La ribelo de la amasoj (1930)

	« …danke al ĉiuj tiuj revolucioj en Francio pli ol ie ajn la tutan [19-an] jarcenton, krom malmultaj semajnoj aŭ eĉ tagoj, regis pli aŭ malpli aŭtoritata aŭ kontraŭrevolucia reĝimo. » — José Ortega y Gasset, La ribelo de la amasoj (1930)

	« En la revolucioj la abstrakta provas ribeli kontraŭ la konkreta, do la revolucio estas kondamnita je fiasko, ĝi estas unusenca kun ĝi. » — José Ortega y Gasset, La ribelo de la amasoj (1930)

« Hodiaŭ estas la patro de morgaŭ. La nuntempo ĵetas sian ombron al la tre dista estonteco. Jen la leĝo de la vivo, individua kaj socia. Revolucio, kiu forlasas etikajn valorojn, do metas la fundamenton de maljusteco, trompado, kaj subpremado por la estonteca socio. La rimedo uzata por prepari la estontecon iĝas ties angulŝtono. »   « To-day is the parent of to-morrow. The present casts its shadow far into the future. That is the law of life, individual and social. Revolution that divests itself of ethical values thereby lays the foundation of injustice, deceit, and oppression for the future society. The means used to prepare the future become its cornerstone. » — Emma Goldman

« Kaj jen grandaj kaj malgrandaj Hearst-oj konvinkas siajn legantojn, ke la usonanoj estas naturoj specifaj, ke "revolucio estas la formo de regado ebla nur eksterlande". Kaj al voĉdonanto estas trudataj politikaj ideoj, kies nivelo ne superas nivelon de averaĝa Holivuda filmo. Kaj tiaj ideoj havas kolosan sukceson. »   « И вот большие и маленькие Херсты убеждают своих читателей, что американцы — натуры особенные, что «революция — это форма правления, возможная только за границей». А избирателю навязываются политические идеи, уровень которых не превышает уровня средней голливудской картины. И такие идеи имеют колоссальный успех. » — Ilja Ilf, Eŭgeno Petrov, Unuetaĝa Usono

	« Revolucioj estas tempoj kiam la malriĉulo ne povas fide je sia honesto, riĉulo je sia posedo, kaj la senkulpa je sia vivo » — Joseph JOUBERT

	« Estas malfeliĉe vidi tiujn, kiuj kredas sin revoluciemuloj, liberigi sian malamon al la anarkiisto. » — Petro Kropotkin

	« Ĉiuj revolucioj ĝis nun pruvis nur unu aferon, kio estas ke multaj aferoj povas esti ŝanĝitaj, sed ne la homo. »   « Alle Revolutionen haben bisher nur eines bewiesen, nämlich, dass sich vieles ändern lässt, bloß nicht die Menschen. » — Karl Marx

	« Mi dirus ankoraŭ la samon: Se oni prenas Esperanton kiel formon por porti la ideon vere internaciisman kaj la ideon vere revolucian, do Esperanto povas esti lernata kaj devas esti lernata. » — Mao Zedong

« Gigantaj katastrofoj, kiuj minacas nin, estas ne la naturaj eventoj de la fizika aŭ biologia deveno, sed la eventoj psikaj. Nin terurskale minacas militoj kaj revolucioj, kiuj estas nenio alia kiel la psikaj epidemioj. En iu ajn tempo iu ĥimero povas ekregi milionojn da homoj kaj tiam denove eksplodos mondmilito aŭ detruega revolucio. Anstataŭ atendi danĝerojn de la sovaĝaj bestoj, forfaloj kaj inundoj, la homo nun devas timi la naturajn fortojn de sia psiko. La psiko estas la granda forto, kiu multoble superas ĉiujn fortojn en la mondo. » — Carl Gustav Jung, Evoluo de la individuo

« En Siberio ĉio estas bone, ĉi tie regas kompleta paco kaj graco, nek la japana milito, nek la peterburga masakro ĝenas trankvilon de la siberia filisterokaj la siberiaj kamparanoj tiel drinkas kaj diboĉas, kiel ili ne drinkis kaj nek diboĉis ekde la kreo de la mondo. »   « В Сибири все обстоит благополучно, здесь царят полный мир и благодать, ни японская война, ни петербургская резня нисколько не смущают покоя сибирского обывателя, и сибирские мужики так пьянствуют и гуляют, как не пьянствовали и не гуляли с сотворения мира. » — Pjotr Gorodcov, Leteroj al la frato Vasilij [la 25-an de januaro 1905]

	« …ĉian konversacion la kamparanoj nun finas per tio, ke arbarojn necesas haki, ŝtatoficistojn bati kaj riĉulojn rabi ktp. »   « …всякое собеседование крестьяне теперь сводят на то, что леса надо рубить, чиновников бить и богачей грабить etc. » — Pjotr Gorodcov, Leteroj al la frato Vasilij [la 16-an de januaro 1906]

« La revolucia ondo atingas jam niajn ursajn angulojn, ĉe ni maturiĝas agraraj movadoj kaj movadoj de kamparanoj, esprimantaj sian malkontenton kontraŭ impostoj kaj devigaj laboroj, kontraŭ ŝtatoficistoj kaj forstistoj… Speciale danĝera estas nun la movado de la rezervitaj soldatoj, revenintaj el fronto, malkontentaj pro malegala distribuo de helpo al iliaj familioj.…ĉian konversacion la kamparanoj nun finas per tio, ke arbarojn necesas haki, ŝtatoficistojn bati kaj riĉulojn rabi ktp. »   « Революционная волна достигает и наших медвежьих углов, у нас назревают аграрные движения и движения крестьян, выражающих свое недовольство на подати и повинности, на чиновников и на лесничих… Особенно опасно теперь движение запасных солдат, вернувшихся с войны, недовольных неравномерным распределением земского пособия их семьям. » — Pjotr Gorodcov, Leteroj al la frato Vasilij [la 27-an de januaro 1906]

« Nia Tjumena distrikto estas garantiite protektita kontraŭ la revolucia movado per senprecedencaj rikoltoj en lastaj du jaroj, kamparanoj eĉ ne scias kion fari kun greno. Sed tamen kiom terura kaj kolera malkontento en la popolo. »   « Наш Тюменский уезд гарантирован от революционного движения небывалыми урожаями за последние два года, мужики прямо не знают, куда девать хлеб. И все-таки какое страшное и злобное недовольство в народе. » — Pjotr Gorodcov, Leteroj al la frato Vasilij [la 23-an de marto 1906]

Vidu ankaŭ

• Milito