« Urbeto tiu ĉi, en kiu laŭ la komerco-industria kalendaro de Suvorin estas nur 4700 loĝantoj, evidente ne ludas gravan rolon en la industria kaj komerca vivo de sia riĉa distrikto kaj verŝajne servas nur kiel administra centro, kio videblas tuj: la tuta ĉefa strato de tiu ĉi urbeto, kiun mi eniris, estas plena preskaŭ sole je domoj kaj apartamentoj de oficistoj de diversaj administracioj, ĉambroj, prezidoj ktp, kaj ĝin oni povus kuraĝe nomi oficista laŭ nombro de ĝiaj elpendaĵoj de ŝtataj institucioj. Tio estas sufiĉe pura, vasta strato, kie ankoraŭ renkonteblas etaj ĝardenoj, balkonoj kaj dometoj, memorigantaj domojn de malnovaj nobeloj, kiujn antaŭe oni povis renkonti en urboj de Centra Rusio — longaj, ŝelaĵitaj, kun grandaj fenestroj, monotonaj vastaj kortoj, pordegoj kun monotona malpleno. La aliaj stratoj estas io simila al niaj soldataj antaŭurboj, kun iaj tiaj dometoj ŝmiritaj per argilo, kun tia hazarda arkitekturo, kies karaktero plej klare diras ke urbo ne vivas, sed nur vegetas iel kaj tiel apud ŝtatoficistoj kaj nur sur ĝia komerca placo, kie evidente tute nebezonata staras ligna gastokorto kun fermitaj butikoj, renkonteblas tri-kvar bonaj domoj de lokaj riĉuloj, kvazaŭ per iu miraklo alportitaj al tiu ĉi urbo. En la tuta urbo mi trovis eĉ ne unu bonan konstruaĵon de gimnazio aŭ lernejo, nek de iu alia socia institucio. Ĝiaj placoj estas neglektitaj, videblas eĉ ne spuroj de komunuma ĝardeno, kaj bonega laŭ sia situo loko sur bordo de iam estinta tuj apud la urbo rivero, sed poste forkondukita per klopodoj de la urbo, kiu nun restis nur kun putranta flako apud katedralo, sur placo apud la templo, per sia situo mem destinita por ĝardeno, nur havas signojn de iam estintaj ĉi tie amuzoj, de kiuj restis nur unu kripligita betulo. Dume tien venas vespere publiko, sidas dezirante spiri freŝan aeron, kaj por eksterulo iĝas iel strange, ke ĉi tie neniu zorgis ion fari almenaŭ por lasi pri si memoron, el loka estraro aŭ la urbopatroj. Oni diras ke printempe, dum vasta elbordiĝo de Tobolo, kuniĝanta ĉi tie kun si najbarino Iseto, ĉi tien venas la tuta urbo por ĝui belan vastecon de la rivero kaj renkonti vaporŝipojn, kiuj alligiĝas tuj apud la katedralo. » | | « Городок этот, в котором по торгово-промышленному адрес-календарю Суворина всего 4700 жителей, видимо, не играет большой роли в промышленной и торговой жизни его богатого округа и скорее служит только административным пунктом, что видно сразу: вся главная улица этого городка, на которую я вышел, заполнена исключительно почти домами и квартирами служилого люда разных правлений, управлений, камер, присутствий и пр., и ее можно бы смело именовать чиновничьей по числу ее вывесок казенных учреждений. Это довольно чистенькая, широкая улица, где еще попадаются маленькие сады, балконы и домики, напоминающие дома старых дворян, какие прежде встречать можно было часто в городах Центральной России — длинные, опалубленные, с большими окнами, однообразными широкими дворами, воротами с однообразной пустотой. Другие улицы — это что-то вроде наших солдатских слободок около городов, с кой-какими домиками, промазанными глиной, со всей той случайной архитектурой, характером которая яснее всего говорит, что город не живет, а только влачит свое существование, перебиваясь около чиновного люда, и только на торговой площади его, где, по-видимому, совсем ненужный стоит деревянный гостиный двор с закрытыми лавками, попадается три-четыре хороших дома местных тузов, словно чудом каким занесенных в этот город. Во всем городе я не нашел ни порядочного здания прогимназии или школы, ни другого какого общественного учреждения. Площади его запущены, общественного сада даже нет в помине, и прекрасное место по своему положению на берегу когда-то бывшей у самого города реки, но после отведенной стараниями города, который теперь остался только с гниющей лужей под собором, на площади рядом с храмом, самим уже положением предназначенное для сада, только носит признаки когда-то бывших тут затей, от которых только осталась одна изуродованная береза. Между тем, туда сходится по вечерам публика, сидит, желая подышать чистым воздухом, и для постороннего человека становится как-то странным, что тут никто не позаботился что-нибудь сделать хотя бы для того, чтобы оставить о себе память, из местного начальства или отцов города. Говорят, что весной, в широкий разлив Тобола, сливающегося здесь со своей соседкой Исетью, сюда сходится весь город полюбоваться простором реки и встретить пароходы, которые прямо ошвартовываются у самого собора.[1] » |