|
=== [[Zbigniew Brzeziński]] ===
==== [[La granda ŝaktabulo]]: Usona dominado kaj ĝiaj imperativoj [1997] ====
{{Citaĵo
|teksto = [pri la [[Malvarma milito]]] [[Usono]] estis vaste konsiderata kiel reprezentanto de [[estonteco]], kiel la [[socio]], kiu meritas fascinon kaj dignas je imitado. Kaj inverse, [[Rusio]] rilate [[kulturo]]n estigis malestimon flanke de plejparto de siaj vasaloj en [[Centra Eŭropo]] kaj eĉ pli grandan malestimon flanke de sia ĉefa kaj ĉiam pli necedema aliancano — Ĉinio.
|aŭtoro= [[Zbigniew Brzeziński]]
|verko= [[La granda ŝaktabulo]]: Usona dominado kaj ĝiaj imperativoj [1997]
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = Potenciale la plej danĝera scenaro de evoluo de la eventoj povus esti kreado de “kontraŭhegemonia” koalicio kun partopreno de Ĉinio, [[Rusio]] kaj eble [[Irano]], kiujn unuigos ne [[ideologio]], sed interligantaj ilin ofendiĝoj. Tia evoluo de la eventoj povos memorigi per sia skalo kaj grandeco problemon, kiun foje kreis jam la ĉino-sovetia bloko, kvankam ĉi-foje Ĉinio, plej verŝajne, estos gvidanto kaj Rusio gvidato. Por preventi kreadon de tiu ĉi bloko, kiom ajn malverŝajne tio estu, [[Usono]] devos montri geopolitikan lertecon samtempe en la okcidenta, orienta kaj suda limoj de [[Eŭrazio]].
|aŭtoro= [[Zbigniew Brzeziński]]
|verko= [[La granda ŝaktabulo]]: Usona dominado kaj ĝiaj imperativoj [1997]
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = Geografie pli limigitan, sed potenciale eĉ pli gravan problemon povus reprezenti la ĉino-[[Japanio|japana]] “akso”, kiu povus aperi sekvante ruiniĝon de la [[Usono|usonaj]] pozicioj en [[Fora Oriento]] kaj revoluciajn ŝanĝojn en vidpunkto de Japanio pri la tutmondaj problemoj.
|aŭtoro= [[Zbigniew Brzeziński]]
|verko= [[La granda ŝaktabulo]]: Usona dominado kaj ĝiaj imperativoj [1997]
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = …koalicio de [[Rusio]] samtempe kun Ĉinio kaj [[Irano]] povas aperi nur en tiu kazo, se Usono estos tiom mallongvida, ke kaŭzos antagonismon kun Ĉinio kaj Irano samtempe.
|aŭtoro= [[Zbigniew Brzeziński]]
|verko= [[La granda ŝaktabulo]]: Usona dominado kaj ĝiaj imperativoj [1997]
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = Ĉinio estos la pli aĝa partnero en iu ajn serioza provo de [[Rusio]] establi tian “kontraŭhegemonian” koalicion.
|aŭtoro= [[Zbigniew Brzeziński]]
|verko= [[La granda ŝaktabulo]]: Usona dominado kaj ĝiaj imperativoj [1997]
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = [pri [[Meza Azio]] kaj [[Proksima Oriento]] ] Kreskanta ekonomia ĉeesto de Ĉinio en la regiono kaj ĝia politika subteno de la regiona sendependeco ankaŭ koincidas kun la interesoj de [[Usono]].
|aŭtoro= [[Zbigniew Brzeziński]]
|verko= [[La granda ŝaktabulo]]: Usona dominado kaj ĝiaj imperativoj [1997]
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = [pri [[Orienta Azio]] ] Tamen en pli malproksima estonteco, laŭ ĉinaj strategiaj kalkuloj, la usona hegemonio ne povos daŭri… Tio donos al Ĉinio eblecon kunpuŝigi [[Usono]]n kaj [[Japanio]]n unu kontraŭ la alia, kiel ĝi jam faris antaŭe, kunpuŝiginte Usonon kaj [[Sovetunio]]n. Laŭ opinio de [[Pekino]], venos tempo kiam Usono komprenos ke por konservi sian influon en [[Azio-Pacifika regiono]] ĝi ne havos alian elekteblon krom sin turni al sia natura partnero en la kontinenta [[Azio]] [do al Ĉinio].
|aŭtoro= [[Zbigniew Brzeziński]]
|verko= [[La granda ŝaktabulo]]: Usona dominado kaj ĝiaj imperativoj [1997]
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = La nuna [[Usono|usona]] timo antaŭ dominado de Ĉinio memorigas la relative antaŭnelongan usonan paranojon rilate [[Japanio]]n. La [[japanofobio]] transformiĝis nun je [[ĉinofobio]].
|aŭtoro= [[Zbigniew Brzeziński]]
|verko= [[La granda ŝaktabulo]]: Usona dominado kaj ĝiaj imperativoj [1997]
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = Disvastiĝinta ideo, ke Ĉinio estas la sekva mondpotenco, naskas paranojon rilate Ĉinion kaj stimulas en Ĉinio gigantomanion. Timoj antaŭ la agresema kaj antagonisma Ĉinio, kiu baldaŭ iĝos plia mondpotenco, estas en plej bona kazo antaŭtempaj kaj en plej malbona kazo povos iĝi sinrealiganta aŭguro. Do, organizado de koalicio kun celo kontraŭstari leviĝon de Ĉinio ĝis nivelo de mondpotenco kaŭzus malajn rezultojn. Tio garantius nur ke la regione influa Ĉinio iĝus malamika. Samtempe ĉia tia klopodo estigus streĉiĝon de la [[Usono|usono]]-[[Japanio|japanaj]] rilatoj, ĉar plejparto de la [[japanoj]] certe estus kontraŭ tia koalicio.
|aŭtoro= [[Zbigniew Brzeziński]]
|verko= [[La granda ŝaktabulo]]: Usona dominado kaj ĝiaj imperativoj [1997]
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = Sed nome pro tio ke Ĉinio efektive apenaŭ baldaŭ leviĝos ĝis nivelo de mondpotenco — kaj pro tiu ĉi kialo estus malracie realigi politikon de regiona bridado — dezirindas trakti Ĉinion kiel tutmonde gravan figuron.
|aŭtoro= [[Zbigniew Brzeziński]]
|verko= [[La granda ŝaktabulo]]: Usona dominado kaj ĝiaj imperativoj [1997]
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = La Granda Ĉinio, speciale post digestado de [[Honkongo]], preskaŭ tutcerte pli energie postulos reunuiĝon de [[Tajvano]] kun la kontinento. Necesas ĝuste pritaksi la fakton, ke Ĉinio neniam aprobis porĉiaman apartiĝon de Tajvano. Do en iu momento tiu demando povus kaŭzi rektan konfrontiĝon de la [[Usono|usonanoj]] kontraŭ la [[ĉinoj]]. Sekvoj de tio estus por ĉiuj engaĝitaj flankoj la plej malbonaj: la ekonomiaj perspektivoj de Ĉinio estos prokrastitaj, rilatoj de Usono kun [[Japanio]] povus iĝi tre streĉaj, kaj klopodoj de la usonanoj pri kreado de stabila ekvilibro de la fortoj en Orienta [[Eŭrazio]] povus esti fuŝitaj.
|aŭtoro= [[Zbigniew Brzeziński]]
|verko= [[La granda ŝaktabulo]]: Usona dominado kaj ĝiaj imperativoj [1997]
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = [[Usono]] fakte ne havas specialan intereson pri la apartiĝinta [[Tajvano]]. Efektive ĝia reala pozicio estis kaj devas resti la penso, ke ekzistas nur unu Ĉinio. Sed tio kiel Ĉinio postulas la reunuiĝon povas damaĝi vive gravajn interesojn de Usono kaj la [[ĉinoj]] devas klare kompreni tion.
|aŭtoro= [[Zbigniew Brzeziński]]
|verko= [[La granda ŝaktabulo]]: Usona dominado kaj ĝiaj imperativoj [1997]
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = Samtempe [[Usono]] devas — plenumante promeson, donitan al Ĉinio — sin deteni de rekta aŭ nerekta subtenado de iu ajn internacia altigo de la statuso de [[Tajvano]].
|aŭtoro= [[Zbigniew Brzeziński]]
|verko= [[La granda ŝaktabulo]]: Usona dominado kaj ĝiaj imperativoj [1997]
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = Do oni devas nek bridi, nek pacigi Ĉinion. Ĝin necesas trakti kun estimo kiel la plej grandan evoluontan ŝtaton en la mondo kaj — almenaŭ ĝis nun — kiel sufiĉe sukcesan… Do estus racie akcepti Ĉinion kiel anon de la “granda sepopo”…
|aŭtoro= [[Zbigniew Brzeziński]]
|verko= [[La granda ŝaktabulo]]: Usona dominado kaj ĝiaj imperativoj [1997]
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = Iel ajn pro historiaj kaj geopolitkaj kialoj Ĉinio devas konsideri [[Usono]]n sia natura aliancano.
|aŭtoro= [[Zbigniew Brzeziński]]
|verko= [[La granda ŝaktabulo]]: Usona dominado kaj ĝiaj imperativoj [1997]
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = Nome tra proksimaj politikaj rilatoj kun [[Japanio]], [[Usono]] povos memfide ekiri renkonte al streboj de Ĉinio en la regiono, kontraŭante ĉe tio elmontrojn de ĝia arbitrado. Nur sur tiu ĉi bazo povas esti atingita komplika triflanka kompromiso, inkluzivanta povon de Usono je la monda nivelo, dominantan pozicion de Ĉinio en la regiono kaj gvidan pozicion de Japanio je la internacia nivelo. Tamen tiu ĝenerala geostrategia kompromiso povas esti detruita de neracia vastigo de milita kunlaboro de Usono kaj Japanio. Japanio ne devas ludi rolon de nesinkigebla aviadila ŝipo en [[Fora Oriento]], ĝi ankaŭ ne devas esti la ĉefa milita partnero de Usono en [[Azio]] aŭ potenciale gvidanta ŝtato en Azia regiono.
|aŭtoro= [[Zbigniew Brzeziński]]
|verko= [[La granda ŝaktabulo]]: Usona dominado kaj ĝiaj imperativoj [1997]
|origina teksto =
}}
==== [[La elekto: tutmonda dominado aŭ tutmonda gvidado]] [2004] ====
{{Citaĵo
|teksto = [[Eŭropo]] verŝajne povus konkuri kun [[Usono]] en la ekonomia kampo, sed ĝi ankoraŭ ne baldaŭ atingos tian gradon de unueco, kiu ebligos al ĝi eki politikan konkuradon kun la usona koloso. Forlasis la distancon [[Japanio]], kiun iutempe oni prognozis esti sekva superpotenco. Ĉinio, malgraŭ siaj ekonomiaj sukcesoj, verŝajne restos relative malriĉa lando dum la vivo de almenaŭ du generacioj, kaj dume povos okazi seriozaj politikaj komplikaĵoj. [[Rusio]] ne plu partoprenas la konkuron. Se diri mallonge, al Usono mankas kaj en proksima tempo ne aperos egalapova konkuranto.
|aŭtoro= [[Zbigniew Brzeziński]]
|verko= [[La elekto: tutmonda dominado aŭ tutmonda gvidado]] [2004]
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = [pri la [[amasdetruaj armiloj]] ] La afero komplikiĝas per tio, ke konduto de [[Usono]] mem en la kampo de disvastigo de la amasdetruaj armiloj estas ne tre senriproĉa. Usono asistis al klopodoj de [[Britio]] pri kreado de prorpa [[Nuklea armilo|nuklea]] potenco, kaŝe helpis pri tio al [[Francio]], neglektis aŭ eble rekte helpis al la nukleaj programoj de [[Israelo]], fermis la okulojn pri la similaj agoj de Ĉinio, [[Barato]] kaj [[Pakistano]], kaj fine montris senzorgan nesingardemon rilate prorajn nukleajn sekretojn. Kiam la kritikistoj riproĉas Usonon ke ĝiaj aktualaj timoj pri disvastigo de la amasdetruaj armiloj malfruiĝis, en tiuj vortoj haveblas parto de la vero.
|aŭtoro= [[Zbigniew Brzeziński]]
|verko= [[La elekto: tutmonda dominado aŭ tutmonda gvidado]] [2004]
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = [[Usono]] ne povas subteni [[Barato]]n kontraŭ [[Pakistano]], nek kontraŭ Ĉinio, sen pagi neakcepteble altan strategian prezon aliloke: en [[Afganio]], se ĝi elektos la kontraŭpakistanan kurson, aŭ en [[Fora Oriento]], se temos pri la kontraŭĉina alianco. Pro ĉiuj ĉi internaj kaj eksteraj faktoroj Barato nur en limigita kadro povas esti aliancano de Usono en longdaŭra politiko de formado — jam sen paroli pri perforta starigado — de pli stabila sistemo de rilatoj ene de la Tutmonda [[Balkanio]].
|aŭtoro= [[Zbigniew Brzeziński]]
|verko= [[La elekto: tutmonda dominado aŭ tutmonda gvidado]] [2004]
{{Citaĵo
|teksto = La iama [[Ekonomio|ekonomia]] dominado de Ĉinio kaj [[Barato]] ebgligas aserti, ke la nuna ekonomia leviĝo de [[Azio]] estas fakte reakiro de la perdita, sed sufiĉe longdaŭra povego.
|aŭtoro= [[Zbigniew Brzeziński]]
|verko= [[Strategia vizio: Usono kaj la krizo de tutmonda potenco]] [2012]
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = Kaj kvankam klare esprimita ideologia alternativo al [[Usono]] en tiu ĉi jarcento ankoraŭ ne aperis, se la usona sistemo perdos en la okuloj de la [[amaso]]j sian aktualecon, ĝin povas ombrigi per siaj sukcesoj la ĉina sistemo.
|aŭtoro= [[Zbigniew Brzeziński]]
|verko= [[Strategia vizio: Usono kaj la krizo de tutmonda potenco]] [2012]
|teksto = Se Ĉinio konstruas novajn fluĝavenojn kaj vojojn, [[Eŭropo]], [[Japanio]] kaj nun ankaŭ Ĉinio povas fieri pri rapidegaj trajnoj, la usonaj analogoj postrestis for en la [[20-a jarcento]]. La nura Ĉinio havas 5000 km da [[fervojo]] por rapidegaj pasaĝeraj trajnoj — al Usono mankas eĉ unu. La [[Pekino|pekina]] kaj [[Ŝanhajo|ŝanhaja]] flughavenoj por jardekoj avancis laŭ produktiveco kaj eleganteco siajn [[Vaŝingtono|vaŝingtonajn]] kaj [[Novjorko|novjorkajn]] kamaradojn, kiuj ĉiam pli memorigas pri la “tria mondo”…
…Stato de la usona infrastrukturo, kiel estis dirite supre, nun karakteras pli al la malfortiĝanta ŝtatego ol al la plej noviga ekonomio de la mondo. La daŭra degenero de la infrastrukturo neeviteble influos kvanton de produktado, kaj eble en momento, kiam konkurenco kun evoluontaj landoj intensiĝos. Se la sistema rivalado inter Usono kaj Ĉinio kreskos, la kadukiĝanta infrastrukturo iĝos samtempe simbolo kaj simptomo de la usona malforteco.
|aŭtoro= [[Zbigniew Brzeziński]]
|verko= [[Strategia vizio: Usono kaj la krizo de tutmonda potenco]] [2012]
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = …se Ĉinio ne flankeniros de sur komencita vojo kaj evitos grandan [[Ekonomio|ekonomian]] aŭ [[Socio|socian]] kolapson, ĝi povos iĝi la ĉefa rivalo de [[Usono]] en lukto por la tutmonda politika influo kaj eĉ finfine por la ekonomia kaj milita povoj.
|aŭtoro= [[Zbigniew Brzeziński]]
|verko= [[Strategia vizio: Usono kaj la krizo de tutmonda potenco]] [2012]
{{Citaĵo
|teksto = La plej probablan konkurencon al Ĉinio povus konsistigi la evoluanta [[Demokratio|demokratia]] [[Barato]], tamen konsiderante neceson solvi ŝlosilajn sociajn problemojn kiel [[analfabeteco]], [[malsato]], [[malriĉeco]], kadukeco de la infrastrukturo, Barato estas ankoraŭ for de egala rivaleco kun Ĉinio.
|aŭtoro= [[Zbigniew Brzeziński]]
|verko= [[Strategia vizio: Usono kaj la krizo de tutmonda potenco]] [2012]
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = …malsame ol malsukcesaj pretendentoj je la monda dominado en la [[20-a jarcento]], Ĉinio en la nuna etapo ne kovas [[Revolucio|revoluciajn]], nek [[Mesio|mesiajn]], nek maniĥeismajn planojn.
|aŭtoro= [[Zbigniew Brzeziński]]
|verko= [[Strategia vizio: Usono kaj la krizo de tutmonda potenco]] [2012]
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = Nome post la [[financa krizo de 2007]] flanke de Ĉinio oftiĝis kaj iĝis pli malkaŝa kritiko de la usona sistemo kaj de la tutmonda pozicio de [[Usono]].
|aŭtoro= [[Zbigniew Brzeziński]]
|verko= [[Strategia vizio: Usono kaj la krizo de tutmonda potenco]] [2012]
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = Malsame ol [[Usono]] kun ĝia avantaĝa geografia situo, por Ĉinio malfacilas protekti sin kontraŭ eventuala strategia blokado. Aliron al la [[Pacifiko]] por Ĉinio blokas [[Japanio]], de [[Eŭropo]] Ĉinion disigas [[Rusio]], kaj [[Barato]] regas aliron al la [[Hinda oceano]], kiu servas por Ĉinio kiel la ĉefa porgedo al [[Proksima Oriento]]. Ĝis nun la “pace altiĝanta” (laŭ difino de la ĉinaj regantoj mem) Ĉinio akiris en [[Azio]] amikojn kaj eĉ subulojn, tamen la memfida kaj [[Naciismo|naciisma]] Ĉinio povus trafi izolitecon.
|aŭtoro= [[Zbigniew Brzeziński]]
|verko= [[Strategia vizio: Usono kaj la krizo de tutmonda potenco]] [2012]
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = Tamen ĝis nun la altiĝado de Ĉinio baziĝis sur impresaj kaj senteblaj atingoj, kaj distingiĝis je trankviliga sobreco. La supera politika estraro de Ĉinio evidente komprenas, ke ĝiaj grandaj planoj pri fora [[estonteco]] ankaŭ povus suferi, se la mondo dronos en la [[Usono|postusonaj]] kvereloj.
|aŭtoro= [[Zbigniew Brzeziński]]
|verko= [[Strategia vizio: Usono kaj la krizo de tutmonda potenco]] [2012]
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = …[[Barato]], [[Rusio]] kaj Ĉinio preferis teniĝi flanke de rekta partopreno en penaj (ofte neadekvataj) klopodoj de [[Usono]] deteni la regionon [ [[Eŭrazio]]n] droni en maturiĝantaj [[Etno|etnaj]] kaj [[Religio|religiaj]] konfliktoj.
|aŭtoro= [[Zbigniew Brzeziński]]
|verko= [[Strategia vizio: Usono kaj la krizo de tutmonda potenco]] [2012]
{{Citaĵo
|teksto = [[Eŭropo]] bedaŭrinde ne vidas pli for ol ĝia nazo, [[Rusio]] retrorigardas [[pasinteco]]n, Ĉinio rigardas propran [[estonteco]]n kaj [[Barato]] kun envio rigardas Ĉinion.
|aŭtoro= [[Zbigniew Brzeziński]]
|verko= [[Strategia vizio: Usono kaj la krizo de tutmonda potenco]] [2012]
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = …stabileco de [[Azio]] parte dependos de tio kiel reagos [[Usono]] al eventoj en du kruciĝintaj regionaj trianguloj kun la centro en Ĉinio. La unuan triangulon konsistigas Ĉinio, [[Barato]] kaj [[Pakistano]]. La duan — Ĉinio, [[Japanio]] kaj [[Koreio]] akompane de la ŝtatoj de [[Sud-Orienta Azio]]. En la unua kazo la ĉefa streĉocentro kaj fonto de malstabileco estos Pakistano. En la dua — Koreio (ambaŭ Koreioj, la [[Nord-Koreio|Norda]] kaj [[Sud-Koreio|Suda]]) kaj (aŭ) eble [[Tajvano]].
|aŭtoro= [[Zbigniew Brzeziński]]
|verko= [[Strategia vizio: Usono kaj la krizo de tutmonda potenco]] [2012]
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = [pri problemoj de Ĉinio] …nenio el tio similas al la sistema kolapso de [[Sovetunio]]. La kreskanta influo de Ĉinio je la internacia situacio estas realo, kiun [[Usono]] devos akcepti, ne demonizante kaj nek preskaŭ nemaskite revante pri ĝia subita malapero.
|aŭtoro= [[Zbigniew Brzeziński]]
|verko= [[Strategia vizio: Usono kaj la krizo de tutmonda potenco]] [2012]
{{Citaĵo
|teksto = Efektive paradokso de la ĉina [[estonteco]] estas ke laŭgrada moviĝo direkte al parta [[demokratio]] povas esti pli realigebla ĉe racia, sed potenca [[regado]], kiu akurate direktigos socian energion je ĝusta direkto, ol ĉe malfortiĝinta regado, kiu tro cedos al popolaj postuloj.
|aŭtoro= [[Zbigniew Brzeziński]]
|verko= [[Strategia vizio: Usono kaj la krizo de tutmonda potenco]] [2012]
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = …klopodante altigi probablecon de la tutmonda partnereco kun Ĉinio, [[Usono]] devas neoficiale akcepti la geopolitikan dominadon de Ĉinio en la kontinenta [[Azio]] kaj ĝian stariĝon kiel la dominanta ekonomia povo en tiu ĉi regiono.
|aŭtoro= [[Zbigniew Brzeziński]]
|verko= [[Strategia vizio: Usono kaj la krizo de tutmonda potenco]] [2012]
{{Citaĵo
|teksto = Nemalgravan rolon en konstruado de stabilaj partneraj rilatoj inter [[Usono]] kaj Ĉinio ludos [[Japanio]]… Do laŭgrada repaciĝo de Ĉinio kaj Japanio ankaŭ estas inter la ĉefaj interesoj de Usono.
|aŭtoro= [[Zbigniew Brzeziński]]
|verko= [[Strategia vizio: Usono kaj la krizo de tutmonda potenco]] [2012]
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = Se la maltrankviliĝinta [[Usono]] kaj la tro memfida Ĉinio ne sukcesos bridi politikan malamikecon, ambaŭ landoj kun granda probableco dronos en la detrua por ambaŭ ideologia konfilkto.
|aŭtoro= [[Zbigniew Brzeziński]]
|verko= [[Strategia vizio: Usono kaj la krizo de tutmonda potenco]] [2012]
| 