Ĉinio: Malsamoj inter versioj
Enhavo forigita Enhavo aldonita
RG72 (diskuto | kontribuoj) Neniu resumo de redakto |
RG72 (diskuto | kontribuoj) |
||
Linio 127:
== [[Zbigniew Brzeziński]]. [[La elekto: tutmonda dominado aŭ tutmonda gvidado]] [2004] ==
{{Citaĵo
|teksto = [[Eŭropo]] verŝajne povus konkuri kun [[Usono]] en la ekonomia kampo, sed ĝi ankoraŭ ne baldaŭ atingos tian gradon de unueco, kiu ebligos al ĝi eki politikan konkuradon kun la usona koloso. Forlasis la distancon [[Japanio]], kiun iutempe oni prognozis esti sekva superpotenco.
|aŭtoro= [[Zbigniew Brzeziński]]
|verko= [[La elekto: tutmonda dominado aŭ tutmonda gvidado]] [2004]
Linio 134:
{{Citaĵo
|teksto = [pri la [[amasdetruaj armiloj]] ] La afero komplikiĝas per tio, ke konduto de [[Usono]] mem en la kampo de disvastigo de la amasdetruaj armiloj estas ne tre senriproĉa. Usono asistis al klopodoj de [[Britio]] pri kreado de prorpa [[Nuklea armilo|nuklea]] potenco, kaŝe helpis pri tio al [[Francio]], neglektis aŭ eble rekte helpis al la nukleja programoj de [[Israelo]], fermis la okulojn pri la similaj agoj de
|aŭtoro= [[Zbigniew Brzeziński]]
|verko= [[La elekto: tutmonda dominado aŭ tutmonda gvidado]] [2004]
Linio 141:
{{Citaĵo
|teksto = [[Usono]] ne povas subteni [[Barato]]n kontraŭ [[Pakistano]], nek kontraŭ
|aŭtoro= [[Zbigniew Brzeziński]]
|verko= [[La elekto: tutmonda dominado aŭ tutmonda gvidado]] [2004]
Linio 148:
{{Citaĵo
|teksto = La leviĝanta ŝtatego
|aŭtoro= [[Zbigniew Brzeziński]]
|verko= [[La elekto: tutmonda dominado aŭ tutmonda gvidado]] [2004]
Linio 155:
{{Citaĵo
|teksto = [[Ekonomio|Ekonomia]] postvivado de ĉiu ajn el la ĉefaj ludantoj sur la [[Azio|azia]] scenejo tute dependas de senobstakla aliro de maraj komercaj ŝipoj al nuraj du-tri ĉefaj havenoj. Sufiĉas bloki per kelkaj magnetaj minoj aliron al [[Ŝanĥajo]], [[Jokohamo]] aŭ [[Bombejo]] (kaj al unu-du pliaj havenurboj) por laŭvorte paralizi la ekonomian aktivadon de [[Japanio]],
|aŭtoro= [[Zbigniew Brzeziński]]
|verko= [[La elekto: tutmonda dominado aŭ tutmonda gvidado]] [2004]
|origina teksto =
}}
== [[Zbigniew Brzeziński]]. [[Strategia vizio: Usono kaj la krizo de tutmonda potenco]] [2012] ==
{{Citaĵo
|teksto = La iama [[Ekonomio|ekonomia]] dominado de [[Ĉinio]] kaj [[Barato]] ebgligas aserti, ke la nuna ekonomia leviĝo de [[Azio]] estas fakte reakiro de la perdita, sed sufiĉe longdaŭra povego.
|aŭtoro=
|verko=
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = Kaj kvankam klare esprimita ideologia alternativo al [[Usono]] en tiu ĉi jarcento ankoraŭ ne aperis, se la usona sistemo perdos en la okuloj de la [[amaso]]j sian aktualecon, ĝin povas ombrigi per siaj sukcesoj la [[Ĉinio|ĉina]] sistemo.
|aŭtoro=
|verko=
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = La ĉefajn kialojn por maltrankviliĝi [[Usono]] havas ses. La unua estas la kreskanta kaj minacanta iĝi neeltenebla por la ekonomio ŝtata [[ŝuldo]]… La dua maltrankviliga punkto estas la putriĝinta financa sistemo… La tria preteksto por maltrankviliĝi estas la kreskanta [[malegaleco]] de enspezoj kune kun stagnado de socia moviĝemo, kio minacas en longdaŭra perspektivo [[Socio|socian]] interkonsenton kaj [[Demokratio|demokratian]] stabilecon (la du faktoroj, garantiantaj efikecon de la ekstera politiko de Usono)… En 2007 la plej riĉa 1% de la usonaj familioj posedis ŝokan parton je 33,8% de la naciaj riĉaĵoj de Usono, dum la malsupraj 50% posedis nur 2,5%... en lastaj du jardekoj socia moveĝemo en Usono grave malkreskis dum la malegaleco de la enspezoj inverse kreskas… La kvara fonto de la maltrankvilo estas degenero de la nacia infrastrukturo. Se [[Ĉinio]] konstruas novajn fluĝavenojn kaj vojojn, [[Eŭropo]], [[Japanio]] kaj nun ankaŭ Ĉinio povas fieri pri rapidegaj trajnoj, la usonaj analogoj postrestis for en la [[20-a jarcento]]. La nura Ĉinio havas 5000 km da [[fervojo]] por rapidegaj pasaĝeraj trajnoj — al Usono mankas eĉ unu. La [[Pekino|pekina]] kaj [[Ŝanĥajo|ŝanĥaja]] flughavenoj por jardekoj avancis laŭ produktiveco kaj eleganteco siajn [[Vaŝingtono|vaŝingtonajn]] kaj [[Novjorko|novjorkajn]] kamaradojn, kiuj ĉiam pli memorigas pri la “tria mondo”…
La Usona societo de inĝenieroj-konstruistoj en sia raporto pri la usona infrastrukturo en 2009, donis al Usono la ĝeneralajn hontigajn “du poentojn” [el kvin], kiu formiĝas el “duo” por la [[aviado]], “trio kun minuso” por la fervojo, “duo kun minuso” por vojaj servoj kaj “duo kun pluso” por la [[energetiko]]. La [[Urbo|urba]] rekonstruado progresas malrapide, [[slumo]]j kaj kadukiĝanta municipa loĝejaro en multaj urboj (inkluzive la ĉefurbon de la lando) estas videbla atesto de la socia neglekto…
…Stato de la usona infrastrukturo, kiel estis dirite supre, nun karakteras pli al la malfortiĝanta ŝtatego ol al la plej noviga ekonomio de la mondo. La daŭra degenero de la infrastrukturo neeviteble influos kvanton de produktado, kaj eble en momento, kiam konkurenco kun evoluontaj landoj intensiĝos. Se la sistema rivalado inter Usono kaj Ĉinio kreskos, la kadukiĝanta infrastrukturo iĝos samtempe simbolo kaj simptomo de la usona malforteco.
La kvina vundebla loko de Usono estas tre malfortaj scioj de la usona loĝantaro pri la ekstera mondo. Amara vero estas ke la usonanoj timige malbone orientiĝas en la bazaj aferoj de la monda [[geografio]], kurantaj eventoj kaj eĉ en ŝlosilaj punktoj de la monda [[historio]]… Laŭ studo de 2006, 63% de la usona junularo ne povis montri en la mapo de [[Proksima Oriento]] [[Irako]]n, 75% malsukcesis trovi [[Irano]]n, 88% — [[Afganio]]n, kaj ĉio ĉi en la tempo kiam la lando realigis multekostan [[Milito kontraŭ terorismo|militkampanjon]] en la respektiva regiono. Ne pli bone statas la aferoj pri historio… pli ol 30% de plenkreskaj usonanoj ne povis nomi du landojn, kontraŭ kiuj Usono militis dum la [[Dua mondmilito]]… Laŭ rezultoj de la enketado, plenumita en 2002 de la Nacia Geografia Societo, komparanta sciojn pri geografio kaj kurantaj eventoj ĉe la [[junularo]]j de [[Svedio]], [[Germanio]], [[Italio]], [[Francio]], [[Japanio]], [[Britio]], [[Kanado]], [[Usono]] kaj [[Meksiko]], Usono okupis la antaŭlastan lokon, pene avancinte nur sian malpli evoluintan najbaron Meksikon…
Se ne konsideri kvin plej grandajn gazetojn, loka [[gazetaro]] kaj [[televido]] preskaŭ tute ne priparolas internaciajn eventojn — escepte de specialaj raportaĵoj kaze de sensacioj kaj grandaj katastrofoj. Anstataŭ novaĵoj estas proponataj amuzaj faktoj kaj animtiklaj vivhistorioj. La kumula rezulto estas ke la loĝantaro facile subiĝas al paniko, stimulata de [[ĵurnalisto]]j, speciale post la terora atako [de la [[Atencoj de la 11-a de septembro 2001|11-a de septembro 2001]] ]. Kio siavice kreskigas probablecon de sinmortigaj eksterpolitikaj agoj…
La sesa Aĥilla kalkano, ligita al la antaŭa, estas ĉiam pli bremsanta kaj partieca politika sistemo. Politikaj kompromisoj iĝis malfacile rekoneblaj parte pro tio, ke en amaskomunikiloj, speciale en televido, [[radio]] kaj politikaj [[blogo]]j, ĉiam pli dominas sarkasma partieca diskurso, dum relative neinformitaj amasoj emas al la maniĥeisma demagogio. Rezulte de tio politika paralizo malhelpas fari necesajn paŝojn, kiel kaze de redukto de la buĝeto, kaj Usono aspektas por la monda komunumo kiel malkapabla solvi akrajn sociajn problemojn…
|aŭtoro=
|verko=
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = …se [[Ĉinio]] ne flankeniros de sur komencita vojo kaj evitos grandan [[Ekonomio|ekonomian]] aŭ [[Socio|socian]] kolapson, ĝi povos iĝi la ĉefa rivalo de [[Usono]] en lukto por la tutmonda politika influo kaj eĉ finfine por la ekonomia kaj milita povoj.
|aŭtoro=
|verko=
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = La plej probablan konkurencon al [[Ĉinio]] povus konsistigi la evoluanta [[Demokratio|demokratia]] [[Barato]], tamen konsiderante neceson solvi ŝlosilajn sociajn problemojn kiel [[analfabeteco]], [[malsato]], [[malriĉeco]], kadukeco de la infrastrukturo, Barato estas ankoraŭ for de egala rivaleco kun Ĉinio.
|aŭtoro=
|verko=
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = …malsame ol malsukcesaj pretendentoj je la monda dominado en la [[20-a jarcento]], [[Ĉinio]] en la nuna etapo ne kovas [[Revolucio|revoluciajn]], nek [[Mesio|mesiajn]], nek maniĥeismajn planojn.
|aŭtoro=
|verko=
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = Nome post la [[financa krizo de 2007]] flanke de [[Ĉinio]] oftiĝis kaj iĝis pli malkaŝa kritiko de la usona sistemo kaj de la tutmonda pozicio de [[Usono]].
|aŭtoro=
|verko=
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = Malsame ol [[Usono]] kun ĝia avantaĝa geografia situo, por [[Ĉinio]] malfacilas protekti sin kontraŭ eventuala strategia blokado. Aliron al la [[Pacifiko]] por Ĉinio blokas [[Japanio]], de [[Eŭropo]] Ĉinion disigas [[Rusio]], kaj [[Barato]] regas aliron al la [[Hinda oceano]], kiu servas por Ĉinio kiel la ĉefa porgedo al [[Proksima Oriento]]. Ĝis nun la “pace altiĝanta” (laŭ difino de la ĉinaj regantoj mem) Ĉinio akiris en [[Azio]] amikojn kaj eĉ subulojn, tamen la memfida kaj [[Naciismo|naciisma]] Ĉinio povus trafi izolitecon.
|aŭtoro=
|verko=
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = Tamen ĝis nun la altiĝado de [[Ĉinio]] baziĝis sur impresaj kaj senteblaj atingoj, kaj distingiĝis je trankviliga sobreco. La supera politika estraro de Ĉinio evidente komprenas, ke ĝiaj grandaj planoj pri fora [[estonteco]] ankaŭ povus suferi, se la mondo dronos en la [[Usono|postusonaj]] kvereloj.
|aŭtoro=
|verko=
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = …[[Barato]], [[Rusio]] kaj [[Ĉinio]] preferis teniĝi flanke de rekta partopreno en penaj (ofte neadekvataj) klopodoj de [[Usono]] deteni la regionon [ [[Eŭrazio]]n] droni en maturiĝantaj [[Etno|etnaj]] kaj [[Religio|religiaj]] konfliktoj.
|aŭtoro=
|verko=
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = [[Eŭropo]] bedaŭrinde ne vidas pli for ol ĝia nazo, [[Rusio]] retrorigardas [[pasinteco]]n, [[Ĉinio]] rigardas propran [[estonteco]]n kaj [[Barato]] kun envio rigardas Ĉinion.
|aŭtoro=
|verko=
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = …stabileco de [[Azio]] parte dependos de tio kiel reagos [[Usono]] al eventoj en du kruciĝintaj regionaj trianguloj kun la centro en [[Ĉinio]]. La unuan triangulon konsistigas Ĉinio, [[Barato]] kaj [[Pakistano]]. La duan — Ĉinio, [[Japanio]] kaj [[Koreio]] akompane de la ŝtatoj de [[Sud-Orienta Azio]]. En la unua kazo la ĉefa streĉocentro kaj fonto de malstabileco estos Pakistano. En la dua — Koreio (ambaŭ Koreioj, la [[Nord-Koreio|Norda]] kaj [[Sud-Koreio|Suda]]) kaj (aŭ) eble [[Tajvano]].
|aŭtoro=
|verko=
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = [pri problemoj de [[Ĉinio]] ] …nenio el tio similas al la sistema kolapso de [[Sovetunio]]. La kreskanta influo de Ĉinio je la internacia situacio estas realo, kiun [[Usono]] devos akcepti, ne demonizante kaj nek preskaŭ nemaskite revante pri ĝia subita malapero.
|aŭtoro=
|verko=
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = Efektive paradokso de la [[Ĉinio|ĉina]] [[estonteco]] estas ke laŭgrada moviĝo direkte al parta [[demokratio]] povas esti pli realigebla ĉe racia, sed potenca [[regado]], kiu akurate direktigos socian energion je ĝusta direkto, ol ĉe malfortiĝinta regado, kiu tro cedos al popolaj postuloj.
|aŭtoro=
|verko=
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = …klopodante altigi probablecon de la tutmonda partnereco kun [[Ĉinio]], [[Usono]] devas neoficiale akcepti la geopolitikan dominadon de Ĉinio en la kontinenta [[Azio]] kaj ĝian stariĝon kiel la dominanta ekonomia povo en tiu ĉi regiono.
|aŭtoro=
|verko=
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = Nemalgravan rolon en konstruado de stabilaj partneraj rilatoj inter [[Usono]] kaj [[Ĉinio]] ludos [[Japanio]]… Do laŭgrada repaciĝo de Ĉinio kaj Japanio ankaŭ estas inter la ĉefaj interesoj de Usono.
|aŭtoro=
|verko=
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = Se la maltrankviliĝinta [[Usono]] kaj la tro memfida [[Ĉinio]] ne sukcesos bridi politikan malamikecon, ambaŭ landoj kun granda probableco dronos en la detrua por ambaŭ ideologia konfilkto.
|aŭtoro=
|verko=
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = En longdaŭra afero de garantiado de stabileco en [[Azio]], [[Usono]] devas preni sur sin rolon de peranto kaj paciganto. Do ĝi devas eviti rektan militan enmiksiĝon en la regiono, anstataŭe klopodante estingi malnovan kverelon inter ŝlosilaj fororientaj aziaj fortoj — interalie inter [[Ĉinio]] kaj [[Japanio]]. La baza principo de la politiko de Usono en la nova [[Oriento]] devas konsisti en tio, ke ĝia enmiksiĝo en la eventoj de la kontinenta Azio eblas nur responde al malamikaj agoj kontraŭ la ŝtatoj, kie la usonaj trupoj jam delonge iĝis parto de la internacia situacio.
|aŭtoro=
|verko=
|origina teksto =
}}
| |||