Faŝismo: Malsamoj inter versioj
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e {{Socia kaj politika filozofio}} |
RG72 (diskuto | kontribuoj) Neniu resumo de redakto |
||
Linio 10:
'''[[w:Faŝismo|Faŝismo]]''' estas politika movado, naskiĝinta en [[Italio]] en 1921, kies ĉefaj karakterizoj estas [[naciismo]], [[Marksismo|kontraŭmarksisma]] neado de klasaj interesoj kaj [[Diktaturo|diktatoreca]] ŝtatregado.
==
===
{{Citaĵo
|teksto = [[Fetiĉo|Fetiĉigo]] de la [[aĵo]] aperas por ombrigi tiun neeltebelan malkovron, sed la afero konsistas nome en tio, diras [[Freud]], ke tiu ĉi aĵo estas ne iu ajn aĵo, ofte tio estas la lasta aĵo, rapide rimarkita antaŭ traŭmiga malkovro. Do fetiĉigita estos ĉefe tiu [[historio]], kiu tuj antaŭas nian “senreferencan” [[epoko]]n. Jen kie radikas ĉieesto de faŝismo kaj [[milito]] en retroo — koincido, sed ne rilata al [[politiko]], ja estus naive elkonduki el [[rememoro]]j pri faŝismo ĝian nuntempan renaskiĝon (nome pro tio ke ni ne plu vivas ĉe ĝi, ĉar ni vivas ĉe io alia, eĉ malpli gaja, nome pro tio faŝismo povas denove iĝi alloga en sia [[krueleco]], filtrita per [[Estetiko|estetikaj]] rimedoj de retroo).▼
|verko = Simulakroj kaj simulaĵoj [1981]
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = Faŝismo estas rezistado al tio, rezistado senlima, [[Racio|senracia]], demencia — ne gravas; ĝi ne allogus tiun ĉi amasan [[energio]]n, se ĝi ne estus rezistado al io eĉ malpli bona. Ĝia [[krueleco]], ĝia [[teruro]] interrilatas al ''eĉ pli granda teruro, devenanta el miskiĝo de la [[Realo|reala]] kaj racia'', kiu kreskis en la [[Okcidento]], kaj faŝismo estas respondo al tio.▼
|verko = Simulakroj kaj simulaĵoj [1981]
|origina teksto =
}}
{{citaĵo▼
|teksto=Faŝismo iĝis ĝenerala termino pro tio, ke oni povas forigi de faŝisma reĝimo unu aŭ pliajn kvalitojn, kaj ĝi ankoraŭ estas rekonebla kiel faŝisma. Se oni forigas imperiismon de faŝismo, ankoraŭ restas Franco kaj Salazar. Se oni forigas koloniismon, ankoraŭ restas la balkana faŝismo de la ustaŝoj. Se oni aldonas al la itala faŝismo radikalan kontraŭkapitalismon (kiu neniam multe interesis Mussolini), rezultas Ezra Pound. Se oni aldonas kulton de kelta mitologio kaj grela mistikismo (tute fremda al la oficiala faŝismo), rezultas unu el la plej estimataj faŝismaj guruoj, Julius Evola.▼
|origina teksto=Fascism became an all-purpose term because one can eliminate from a fascist regime one or more features, and it will still be recognizable as fascist. Take away imperialism from fascism and you still have Franco and Salazar. Take away colonialism and you still have the Balkan fascism of the Ustashes. Add to the Italian fascism a radical anti-capitalism (which never much fascinated Mussolini) and you have Ezra Pound. Add a cult of Celtic mythology and the Grail mysticism (completely alien to official fascism) and you have one of the most respected fascist gurus, Julius Evola...▼
|aŭtoro=[[Umberto Eco]]▼
|verko=Ur-Fascism ("La prafaŝismo")}}▼
{{citaĵo▼
|teksto=Laŭ mi estas eble skizi liston de kvalitoj, kiuj estas tipaj de io, kion mi nomas la Prafaŝismo, aŭ la Eterna Faŝismo[:]... la kulto de la tradicio... malakcepto de la modernismo... la kulto de agado nur cele de agado... [kie] pensado estas formo de sin-kastro... [kaj] malkonsento estas perfido... [kiu] ekspluatas kaj pliseverigas la naturan timon pri malsameco... laŭdefine rasisma... allogo de frustrita meza klaso, klaso, kiu suferas ekonomian krizon aŭ sentojn pri politika humiligado... obsedo pri komploto, eble internacia... eterna militado... malestimo por la malfortuloj... popola elitismo... kulto de heroismo... maĉismo... elektema popolismo, kvalita popolismo... individuoj havas neniujn rajtojn kaj la popolo estas vidata kiel kvalito, unuanima ento, kiu esprimas la Komunan Volon... [kaj] malriĉigita vortaro kaj baza sintakso por limigi la ilojn por kompleksa kaj kritika rezonado.▼
|origina teksto=I think it is possible to outline a list of features that are typical of what I would like to call Ur-Fascism, or Eternal Fascism[:]... the cult of tradition... the rejection of modernism... the cult of action for action's sake... [where] thinking is a form of emasculation... [and] disagreement is treason... exploiting and exacerbating the natural fear of difference... racist by definition... appeal to a frustrated middle class, a class suffering from an economic crisis or feelings of political humiliation... obsession with a plot, possibly an international one... permanent warfare... contempt for the weak... popular elitism... cult of heroism... machismo... selective populism, a qualitative populism... individuals have no rights, and the People is conceived as a quality, a monolithic entity expressing the Common Will... [and] an impoverished vocabulary, and an elementary syntax, in order to limit the instruments for complex and critical reasoning. ▼
|aŭtoro=[[Umberto Eco]]
|verko=Ur-Fascism ("La prafaŝismo")}}▼
{{citaĵo
|teksto=La adeptoj [de faŝismo] devas senti sin humiligitaj per la trudpompaj [[mono]] kaj forto de siaj [[malamiko]]j. Kiam mi estis knabo, oni instruis al mi pripensi la anglojn kiel la kvinfojtage manĝantan popolon. Ili pli ofte manĝis ol la malriĉaj sed sobraj [[italoj]]. [[Judoj]] estas riĉaj kaj helpas unu la alian per sekreta reto de reciproka asistado. Tamen, la adeptoj devas esti konvinkitaj, ke ili povas subigi la malamikojn. Tiel, per konstanta movado de la retorika fokuso, la malamikoj estas samtempe tro fortaj kaj tro malfortaj.▼
|origina teksto=The followers [of fascism] must feel humiliated by the ostentatious wealth and force of their enemies. When I was a boy I was taught to think of Englishmen as the five-meal people. They ate more frequently than the poor but sober Italians. Jews are rich and help each other through a secret web of mutual assistance. However, the followers must be convinced that they can overwhelm the enemies. Thus, by a continuous shifting of rhetorical focus, the enemies are at the same time too strong and too weak.▼
|verko=Ur-Fascism ("La prafaŝismo")▼
|aŭtoro=[[Umberto Eco]]}}
{{citaĵo
|teksto=La prafaŝismo ankoraŭ estas ĉirkaŭ ni, fojfoje senuniforma. Estus multe pli facile por ni, se aperus sur la scenejo iu, kiu dirus, "Mi volas remalfermi Auschwitz; mi volas ke la Nigraĉemizuloj denove paradu en la italaj placoj." La vivo ne estas tiom simpla. La prafaŝismo povas reveni en la malplej kulpebla kostumo. Nia devo estas malkovri ĝin kaj fingromontri ĝin en ĉiu el ĝiaj novaj instancoj — ĉiutage kaj en ĉiu parto de la mondo.▼
|origina teksto=Ur-Fascism is still around us, sometimes in plainclothes. It would be so much easily for us, if there appeared on the scene somebody saying "I want to re-open Auschwitz, I want the Blackshirts to parade again in the Italian squares". Life is not that simple. Ur-Fascism can come back under the most innocent of disguises. Our duty is to uncover it and point the finger at any of its new instances — every day and in every part of the world.▼
|aŭtoro=[[Umberto Eco]]
|verko=Ur-Fascism ("La prafaŝismo")}}▼
=== Erich Fromm ===
==== Fuĝo for de libereco [1941] ====
{{Citaĵo
Linio 35 ⟶ 77:
}}
==== La sana socio [1955] ====
{{Citaĵo
Linio 72 ⟶ 114:
}}
=== Eric Hoffer ===
{{Citaĵo
|teksto = La samaj [[homo]]j, kiaj plenigas la kreskantan [[Amaso|amasan]] [[movado]]n, verŝajne volonte uzus eblecon transloĝiĝi al alia [[lando]]. Transloĝiĝo do povas esti anstataŭigo de la amasa movado. Tre verŝajne ke se [[Usono]] kaj la [[Brita imperio]] helpu ekzemple al amasa [[elmigrado]] el [[Eŭropo]] post la [[Unua mondmilito]], — ne okazus nek la faŝisma, nek la [[Naziismo|nazia]] [[revolucio]]j. En nia [[lando]] [[Libereco|libera]] kaj facila transloĝiĝo tra grandega kontinento helpis al la sociala stabileco.
Linio 94 ⟶ 136:
}}
===
{{Citaĵo
|teksto = …kaj [[bolŝevismo]] kaj faŝismo, du [[Politiko|politikaj]] “novaĵoj”, aperintaj en [[Eŭropo]] kaj najbare al ĝi, klare prezentas moviĝon en rea direkto.▼
▲|teksto = [[Fetiĉo|Fetiĉigo]] de la [[aĵo]] aperas por ombrigi tiun neeltebelan malkovron, sed la afero konsistas nome en tio, diras [[Freud]], ke tiu ĉi aĵo estas ne iu ajn aĵo, ofte tio estas la lasta aĵo, rapide rimarkita antaŭ traŭmiga malkovro. Do fetiĉigita estos ĉefe tiu [[historio]], kiu tuj antaŭas nian “senreferencan” [[epoko]]n. Jen kie radikas ĉieesto de faŝismo kaj [[milito]] en retroo — koincido, sed ne rilata al [[politiko]], ja estus naive elkonduki el [[rememoro]]j pri faŝismo ĝian nuntempan renaskiĝon (nome pro tio ke ni ne plu vivas ĉe ĝi, ĉar ni vivas ĉe io alia, eĉ malpli gaja, nome pro tio faŝismo povas denove iĝi alloga en sia [[krueleco]], filtrita per [[Estetiko|estetikaj]] rimedoj de retroo).
|aŭtoro = [[
|verko =
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = La [[burĝo]]j tute ne estas tiom [[Timo|timemaj]], kiel li [ [[Georges Sorel]] ] pensis kaj hodiaŭ emas al [[perforto]] oble pli ol [[laboristo]]j… Faŝismo, etburĝa fenomeno, superis je perforto la tutan laboristan movadon.▼
▲|teksto = Faŝismo estas rezistado al tio, rezistado senlima, [[Racio|senracia]], demencia — ne gravas; ĝi ne allogus tiun ĉi amasan [[energio]]n, se ĝi ne estus rezistado al io eĉ malpli bona. Ĝia [[krueleco]], ĝia [[teruro]] interrilatas al ''eĉ pli granda teruro, devenanta el miskiĝo de la [[Realo|reala]] kaj racia'', kiu kreskis en la [[Okcidento]], kaj faŝismo estas respondo al tio.
|aŭtoro = [[
|verko =
|origina teksto =
}}
===
▲{{citaĵo
▲|teksto=Faŝismo iĝis ĝenerala termino pro tio, ke oni povas forigi de faŝisma reĝimo unu aŭ pliajn kvalitojn, kaj ĝi ankoraŭ estas rekonebla kiel faŝisma. Se oni forigas imperiismon de faŝismo, ankoraŭ restas Franco kaj Salazar. Se oni forigas koloniismon, ankoraŭ restas la balkana faŝismo de la ustaŝoj. Se oni aldonas al la itala faŝismo radikalan kontraŭkapitalismon (kiu neniam multe interesis Mussolini), rezultas Ezra Pound. Se oni aldonas kulton de kelta mitologio kaj grela mistikismo (tute fremda al la oficiala faŝismo), rezultas unu el la plej estimataj faŝismaj guruoj, Julius Evola.
▲|origina teksto=Fascism became an all-purpose term because one can eliminate from a fascist regime one or more features, and it will still be recognizable as fascist. Take away imperialism from fascism and you still have Franco and Salazar. Take away colonialism and you still have the Balkan fascism of the Ustashes. Add to the Italian fascism a radical anti-capitalism (which never much fascinated Mussolini) and you have Ezra Pound. Add a cult of Celtic mythology and the Grail mysticism (completely alien to official fascism) and you have one of the most respected fascist gurus, Julius Evola...
▲|aŭtoro=[[Umberto Eco]]
▲|verko=Ur-Fascism ("La prafaŝismo")}}
{{
|teksto = Kontraŭe al la vera strebo akiri [[libereco]]n, faŝismo estis konsiderata, kaj ĝis nun estas konsiderata, [[diktaturo]] de malmultnombra reakcia kliko. Viveco de tiu ĉi [[eraro]] klarigeblas per nia [[timo]] alfronti [[realo]]n, nome: faŝismo estas internacia fenomeno, penetrinta en ĉiujn sociajn instituciojn de ĉiuj landoj.
▲|teksto=Laŭ mi estas eble skizi liston de kvalitoj, kiuj estas tipaj de io, kion mi nomas la Prafaŝismo, aŭ la Eterna Faŝismo[:]... la kulto de la tradicio... malakcepto de la modernismo... la kulto de agado nur cele de agado... [kie] pensado estas formo de sin-kastro... [kaj] malkonsento estas perfido... [kiu] ekspluatas kaj pliseverigas la naturan timon pri malsameco... laŭdefine rasisma... allogo de frustrita meza klaso, klaso, kiu suferas ekonomian krizon aŭ sentojn pri politika humiligado... obsedo pri komploto, eble internacia... eterna militado... malestimo por la malfortuloj... popola elitismo... kulto de heroismo... maĉismo... elektema popolismo, kvalita popolismo... individuoj havas neniujn rajtojn kaj la popolo estas vidata kiel kvalito, unuanima ento, kiu esprimas la Komunan Volon... [kaj] malriĉigita vortaro kaj baza sintakso por limigi la ilojn por kompleksa kaj kritika rezonado.
|aŭtoro= [[Wilhelm Reich]]
▲|origina teksto=I think it is possible to outline a list of features that are typical of what I would like to call Ur-Fascism, or Eternal Fascism[:]... the cult of tradition... the rejection of modernism... the cult of action for action's sake... [where] thinking is a form of emasculation... [and] disagreement is treason... exploiting and exacerbating the natural fear of difference... racist by definition... appeal to a frustrated middle class, a class suffering from an economic crisis or feelings of political humiliation... obsession with a plot, possibly an international one... permanent warfare... contempt for the weak... popular elitism... cult of heroism... machismo... selective populism, a qualitative populism... individuals have no rights, and the People is conceived as a quality, a monolithic entity expressing the Common Will... [and] an impoverished vocabulary, and an elementary syntax, in order to limit the instruments for complex and critical reasoning.
|verko= Enkonduko al [[Amasa psikologio de faŝismo]] [1942]
▲|aŭtoro=[[Umberto Eco]]
|origina teksto =
▲|verko=Ur-Fascism ("La prafaŝismo")}}
}}
{{
|teksto = En pura formo faŝismo estas sumo de ĉiuj senraciaj karakterologiaj reagoj de ordinara [[homo]].
▲|teksto=La adeptoj [de faŝismo] devas senti sin humiligitaj per la trudpompaj [[mono]] kaj forto de siaj [[malamiko]]j. Kiam mi estis knabo, oni instruis al mi pripensi la anglojn kiel la kvinfojtage manĝantan popolon. Ili pli ofte manĝis ol la malriĉaj sed sobraj [[italoj]]. [[Judoj]] estas riĉaj kaj helpas unu la alian per sekreta reto de reciproka asistado. Tamen, la adeptoj devas esti konvinkitaj, ke ili povas subigi la malamikojn. Tiel, per konstanta movado de la retorika fokuso, la malamikoj estas samtempe tro fortaj kaj tro malfortaj.
|aŭtoro= [[Wilhelm Reich]]
▲|origina teksto=The followers [of fascism] must feel humiliated by the ostentatious wealth and force of their enemies. When I was a boy I was taught to think of Englishmen as the five-meal people. They ate more frequently than the poor but sober Italians. Jews are rich and help each other through a secret web of mutual assistance. However, the followers must be convinced that they can overwhelm the enemies. Thus, by a continuous shifting of rhetorical focus, the enemies are at the same time too strong and too weak.
|verko= Enkonduko al [[Amasa psikologio de faŝismo]] [1942]
▲|verko=Ur-Fascism ("La prafaŝismo")
|origina teksto =
▲|aŭtoro=[[Umberto Eco]]}}
}}
▲{{citaĵo
▲|teksto=La prafaŝismo ankoraŭ estas ĉirkaŭ ni, fojfoje senuniforma. Estus multe pli facile por ni, se aperus sur la scenejo iu, kiu dirus, "Mi volas remalfermi Auschwitz; mi volas ke la Nigraĉemizuloj denove paradu en la italaj placoj." La vivo ne estas tiom simpla. La prafaŝismo povas reveni en la malplej kulpebla kostumo. Nia devo estas malkovri ĝin kaj fingromontri ĝin en ĉiu el ĝiaj novaj instancoj — ĉiutage kaj en ĉiu parto de la mondo.
▲|origina teksto=Ur-Fascism is still around us, sometimes in plainclothes. It would be so much easily for us, if there appeared on the scene somebody saying "I want to re-open Auschwitz, I want the Blackshirts to parade again in the Italian squares". Life is not that simple. Ur-Fascism can come back under the most innocent of disguises. Our duty is to uncover it and point the finger at any of its new instances — every day and in every part of the world.
▲|aŭtoro=[[Umberto Eco]]
▲|verko=Ur-Fascism ("La prafaŝismo")}}
{{Citaĵo
|teksto = Faŝisma [[mentaleco]] estas mentaleco de “eta [[homo]]”, sklavigita, strebanta al [[potenco]] kaj samtempe protestanta. Ne hazarde estas ke ĉiuj faŝismaj [[diktatoro]]j devenas el la reakcia medio de la “etaj homoj”.
▲|teksto = …kaj [[bolŝevismo]] kaj faŝismo, du [[Politiko|politikaj]] “novaĵoj”, aperintaj en [[Eŭropo]] kaj najbare al ĝi, klare prezentas moviĝon en rea direkto.
|aŭtoro
|verko= Enkonduko al [[Amasa psikologio de faŝismo]] [1942]
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = Faŝismo estas ne [[politika partio]], sed specifa koncepto de la [[vivo]], rilato al la [[homo]], [[amo]] kaj [[laboro]].
▲|teksto = La [[burĝo]]j tute ne estas tiom [[Timo|timemaj]], kiel li [ [[Georges Sorel]] ] pensis kaj hodiaŭ emas al [[perforto]] oble pli ol [[laboristo]]j… Faŝismo, etburĝa fenomeno, superis je perforto la tutan laboristan movadon.
|aŭtoro
|verko= Enkonduko al [[Amasa psikologio de faŝismo]] [1942]
|origina teksto =
}}
=== Diversaj aŭtoroj ===
{{citaĵo|Faŝismo, almenaŭ la germana versio, estas formo de [[kapitalismo]], kiu pruntas de [[socialismo]] nur tiujn kvalitojn, kiuj faros ĝin efika por militaj celoj... Ĝi estas planita sistemo, agordita al difinita celo, monda konkerado, kaj ne permesanta, ke ia privata intereso, ĉu kapitalista aŭ laborista, obstrukcos ĝian vojon.|origina teksto=Fascism, at any rate the German version, is a form of [[capitalism]] that borrows from [[Socialism]] just such features as will make it efficient for war purposes... It is a planned system geared to a definite purpose, world-conquest, and not allowing any private interest, either of capitalist or worker, to stand in its way.|aŭtoro=[[George Orwell]]|verko=The Lion and the Unicorn: Socialism and the English Genius|jaro=1941}}
Linio 192 ⟶ 224:
|aŭtoro = [[Andrej Movĉan]]
|verko = Kia estos la mondo post cent jaroj [2018]
|origina teksto = [...] от фашизма Россия сегодня очень далека [...] Наше общество можно упрекать в пассивности, незрелости, в том, что оно не переросло предрассудки, не стало гражданским, но не в том, что фашистское. И если не случится каких-то катастроф, как в 1917 году, я бы сказал, что российское общество растет в сторону Евросоюза, а не в сторону изоляции.
}}
| |||