|
==== Diplomatio [1994] ====
{{Citaĵo
|teksto = Je nivelo de rilatoj inter la [[ŝtato]]j nova [[ordo]] pli similos al sistemo de eŭropaj ŝtatoj en la [[18-a jarcento|18]]-[[19-a jarcento]]j ol al malfleksa modelo de la tempo de la [[Malvarma milito]]. Ĝin partoprenos almenaŭ ses potencoj, inkluzive de [[Usono]], [[Eŭropo]], Ĉinio, [[Japanio]], [[Rusio]] kaj eble [[Barato]], kaj ankaŭ abundo de mezaj kaj etaj landoj.
|aŭtoro= [[Henry Kissinger]]
|verko= [[Diplomatio (libro)|Diplomatio]] [1994]
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = Ĝis komenco de la [[19-a jarcento]] Ĉinio neniam havis najbaron, kapablan konkuri kun ĝia supereco kaj ĝi eĉ ne povis imagi, ke tia [[ŝtato]] povas aperi.
|aŭtoro= [[Henry Kissinger]]
|verko= [[Diplomatio (libro)|Diplomatio]] [1994]
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = Nocio de suverena [[egaleco]] de la [[ŝtato]]j ne ekzistis en Ĉinio. Tiujn, kiuj loĝis ekster Ĉinio, oni konsideris [[barbaroj]] kaj tributuloj. Nome tiel oni akceptis en la [[18-a jarcento]] en Ĉinio la unuan [[Britio|britan]] ambasadoron.
|aŭtoro= [[Henry Kissinger]]
|verko= [[Diplomatio (libro)|Diplomatio]] [1994]
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = Dum 500 jaroj ĝis sia [[Perforto|perforta]] malfermigo fare de komodoro [[Matthew Perry]] en 1854, [[Japanio]] eĉ ne disdegnis ĝis kreado de ekvilibro inter la [[barbaroj]] kaj ilia kvereligado inter si aŭ, kiel tion faris la [[ĉinoj]], inventado de rilatoj de la [[suvereno]] kaj tributuloj.
|aŭtoro= [[Henry Kissinger]]
|verko= [[Diplomatio (libro)|Diplomatio]] [1994]
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = Se [[imperiestro]] de la [[Sankta Romia imperio]] sukcesus starigi centralizitan [[kontrolo]]n super ĉiuj [[teritorio]]j, kiuj formale troviĝis sub lia jurisdikcio, rilatoj de okcidenteŭropaj ŝtatoj al la [[imperio]] similus al la rilatoj de la najbaroj de Ĉinio al la Meza ŝtato, ĉe tio [[Francio]] similus al [[Vjetnamio]] aŭ [[Koreio]] kaj [[Britio]]n oni povus kompari kun [[Japanio]].
|aŭtoro= [[Henry Kissinger]]
|verko= [[Diplomatio (libro)|Diplomatio]] [1994]
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = [pri [[Rusio]]] Ĝi estis la unua [[Eŭropo|eŭropa]] lando, kiu kontaktis [[Japanio]]n kaj la unua kiu subskribis traktaton kun Ĉinio.
|aŭtoro= [[Henry Kissinger]]
|verko= [[Diplomatio (libro)|Diplomatio]] [1994]
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = [[Franklin D. Roosevelt]] imagis la postmilitan [[ordo]]n tiel, ke la tri venkintoj kune kun Ĉinio agu kiel internacia konsilio de direktoroj, per forto garantiante [[paco]]n kaj [[Defendo|defendante]] ĝin de [[atako]]j de ĉiu potenciala [[maliculo]], kia Roosevelt unuavice konsideris [[Germanio]]n. Tia imago pri la paco iĝis konata kiel plano de “kvar [[policano]]j”.
|aŭtoro= [[Henry Kissinger]]
|verko= [[Diplomatio (libro)|Diplomatio]] [1994]
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = [pri usona politiko de izolado de Ĉinio] Trafa [[simbolo]] de tia humoro estis rifuzo de [[John Foster Dulles]] premi la [[mano]]n de [[Zhou Enlai]] dum la [[Ĝenevo|Ĝeneva]] konferenco pri [[Hindoĉinio]] en 1954 – rememoro pri tio longe restis en la [[memoro]] de la ĉina ĉefministro, kiam tiu salutis min en [[Pekino]] 17 jarojn poste kaj demandis, ĉu mi apartenas al la [[Usono|usonanoj]], kiuj rifuzas manpremi la ĉinan [[gvidanto]]n.
|aŭtoro= [[Henry Kissinger]]
|verko= [[Diplomatio (libro)|Diplomatio]] [1994]
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
{{Citaĵo
|teksto = Dum longa [[tempo]] [[Usono|usonaj]] [[politikisto]]j, [[Blindeco|blindigitaj]] de [[Ideologio|ideologiaj]] [[antaŭjuĝo]]j, ne povis kompreni ke la [[Sovetunio|sovetio]]-ĉina disiĝo prezentis [[Strategio|strategiajn]] eblecojn por la [[Okcidento]].
|aŭtoro= [[Henry Kissinger]]
|verko= [[Diplomatio (libro)|Diplomatio]] [1994]
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = [[Usono]] grandparte implikiĝis en [[Hindoĉinio]] por detrui [[Komunismo|komunistan]] [[komploto]]n, aranĝitan de Ĉinio, kiel oni supozis, por kapti [[Sud-Orienta Azio|Sud-Orientan Azion]].
|aŭtoro= [[Henry Kissinger]]
|verko= [[Diplomatio (libro)|Diplomatio]] [1994]
{{Citaĵo
|teksto = Printempe de 1969 okazis serio da [[konfrontiĝo]]j inter ĉinaj kaj [[Sovetunio|sovetiaj]] trupoj en fora parto de la ĉino-sovetia limo laŭlonge de rivero [[Ussuri]] en [[Siberio]]. Pro sperto de du [[Pasinteco|pasintaj]] jardekoj [[Vaŝingtono]] unue ne dubis ke tiuj konfrontiĝoj estis provokitaj de la [[Fanatikismo|fanatika]] ĉina [[gvidantaro]]. Sed nome pezega sovetia [[diplomatio]] dubigis pri tio. Ĉar sovetiaj diplomatoj komencis prezentadi detalajn atestojn de la sovetia versio de la [[evento]]j al [[Vaŝingtono]] kaj interesiĝis pri tio kiel [[Usono]] rilatos al eskaliĝo de tiuj ĉi konfrontiĝoj. La senprecedenca sovetia preteco konsulti Vaŝingtonon rilate la aferon pri kiu Usono ne montris specialan zorgiĝon, igis nin demandi nin, ĉu tiuj ĉi prezentadoj ne estas preparado de grundo por la sovetia [[atako]] kontraŭ Ĉinio. La [[suspekto]]j nur fortiĝis kiam esplorado de la afero fare de la usona [[spionservo]], al kiu ĝin stimulis la sovetiaj prezentadoj, montris ke la konfrontiĝoj ĉiam okazis proksime al grandaj sovetiaj bazoj de milita provizado kaj for de la centroj de ĉinaj [[vojo]]j – tia skemo kongruis al la [[ideo]] ke la [[Agreso|agresinto]] efektive estis ĝuste la sovetiaj trupoj. Plia konfirmo de tiu ĉi konkludo iĝis la fakto de senprecedenca koncentriĝo de sovetiaj trupoj laŭlonge de la tuta sovetio-ĉina limo 650 km longa, kies nombro en mallonga periodo superis 40 diviziojn.
|aŭtoro= [[Henry Kissinger]]
|verko= [[Diplomatio (libro)|Diplomatio]] [1994]
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = [pri restarigo de rilatoj inter [[Usono]] kaj Ĉinio komence de la [[1970-aj jaroj]]] Tio signifis revenon de [[Usono]] al la [[mondo]] de [[Realpolitik]].
|aŭtoro= [[Henry Kissinger]]
|verko= [[Diplomatio (libro)|Diplomatio]] [1994]
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = Mi ankoraŭ ne renkontis kunparolantojn kiuj estus tiom akceptemaj rilate la [[Richard Nixon|Nixon]]-stilon de la [[diplomatio]] ol la ĉinaj [[gvidanto]]j.
|aŭtoro= [[Henry Kissinger]]
|verko= [[Diplomatio (libro)|Diplomatio]] [1994]
{{Citaĵo
|teksto = Grave impresita de klareco de [[pensado]] de la ĉinaj [[gvidanto]]j, speciale de ĉefministro [[Zhou Enlai]], [[Richard Nixon]] havis neniun imageblan intereson por sendiskute meti [[Usono]]n al unu el la flankoj de la [[konflikto]] inter Ĉinio kaj [[Sovetunio]]. La pozicio de Usono dum la [[intertrakto]]j iĝus plej forta se Usono estus pli proksima al ambaŭ [[Komunismo|komunistaj]] [[giganto]]j ol ili mem unu al la alia.
|aŭtoro= [[Henry Kissinger]]
|verko= [[Diplomatio (libro)|Diplomatio]] [1994]
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = [pri la [[1970-aj jaroj]]] Interproksimiĝo kun Ĉinio [[Ofendo|ofendis]] la ĉinan [[lobio]]n.
|aŭtoro= [[Henry Kissinger]]
|verko= [[Diplomatio (libro)|Diplomatio]] [1994]
{{Citaĵo
|teksto = [pri [[intertrakto]]j de [[Miĥail Gorbaĉov]] kun Ĉinio en 1986] Ĉinaj [[gvidanto]]j starigis tri kondiĉojn de plibonigo de la rilatoj: ĉesigo de la [[Vjetnamio|vjetnama]] okupacio de [[Kamboĝo]]; foriro de la [[Sovetunio|sovetiaj]] trupoj el [[Afganio]]; kaj retiriĝo de la sovetiaj trupoj de la ĉino-sovetia limo. Tiuj kondiĉoj ne povis esti plenumitaj tuj.
|aŭtoro= [[Henry Kissinger]]
|verko= [[Diplomatio (libro)|Diplomatio]] [1994]
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = Leviĝo de aliaj povofortoj – [[Okcidenta Eŭropo]], [[Japanio]] kaj Ĉinio – ne devas zorgigi la [[Usono|usonanojn]]. Finfine komuna uzado de la [[Mondo|mondaj]] resursoj kaj evoluigo de la aliaj [[socio]]j kaj [[ekonomio]]j estis tipe usona tasko jam ekde la [[tempo]] de la [[Marshall-plano]].
|aŭtoro= [[Henry Kissinger]]
|verko= [[Diplomatio (libro)|Diplomatio]] [1994]
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = Ĉinio jam troviĝas laŭvoje al la statuso de [[superpotenco]]. Dum [[tempo]]j de kresko je 8%, kiuj estas malpli altaj ol ĝi havis en la [[1980-aj jaroj]], indico de la [[malneta enlanda produkto]] en Ĉinio proksimiĝos al la indico de [[Usono]] fine de la dua jardeko de la [[21-a jarcento]]. Longe antaŭe tio [[milito]]-[[Politiko|politika]] [[ombro]] de Ĉinio falos sur la tutan [[Azio]]n kaj [[influo]]s kalkulojn de la aliaj [[potenco]]j, iom ajn sindetena efektive estus la ĉina politiko. La aliaj aziaj landoj ŝajne estos serĉantaj kontraŭpezilon al la ĉiam pli pova Ĉinio, kiel ili jam faras tion rilate [[Japanio]]n. Kvankam landoj de [[Sud-Orienta Azio]] nepre malvalidigos tiun deklaron, sed ili jam inkludis la antaŭe terurintan ilin [[Vjetnamio]]n, en sian grupon ([[ASEAN]]) ĉefe por ekvilibrigi povon de Ĉinio kaj Japanio. Kaj nome pro tio ASEAN petas Usonon konservi implikiĝon je la aferoj de tiu ĉi regiono.
|aŭtoro= [[Henry Kissinger]]
|verko= [[Diplomatio (libro)|Diplomatio]] [1994]
{{Citaĵo
|teksto = El ĉiuj grandaj kaj potenciale grandegaj [[potenco]]j Ĉinio en plej alta grado troviĝas je la stato de leviĝo. [[Usono]] jam atingis la povon, [[Eŭropo]] [[devo]]s ankoraŭ [[Laboro|labori]] por forĝi pli grandan unuecon, [[Rusio]] estas ŝanceliĝanta [[giganto]] kaj [[Japanio]] estas [[Riĉeco|riĉa]], sed ankoraŭ [[Timo|timema]].
|aŭtoro= [[Henry Kissinger]]
|verko= [[Diplomatio (libro)|Diplomatio]] [1994]
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = [[Politiko]] de [[konfrontiĝo]] kontraŭ Ĉinio portas [[risko]]n de izolado de [[Usono]] en [[Azio]]. Neniu azia lando dezirus – aŭ ne povus permesi al si – helpi al Usono en iu ajn [[konflikto]] kontraŭ Ĉinio, kiun ĝi konsiderus rezulto de erara politiko de Usono.
|aŭtoro= [[Henry Kissinger]]
|verko= [[Diplomatio (libro)|Diplomatio]] [1994]
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = Ĉinio bonvenigas engaĝiĝon de [[Usono]] je aferoj de [[Azio]] kiel kontraŭpezilo al la timindaj [[najbaro]]j – [[Japanio]] kaj [[Rusio]] kaj ankaŭ – en malpli alta grado – de [[Barato]].
|aŭtoro= [[Henry Kissinger]]
|verko= [[Diplomatio (libro)|Diplomatio]] [1994]
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = Ĉinio konsideras [[Humiligo|humiliga]] por si kondiĉon laŭ kiu ĉino-usonaj rilatoj baziĝas sur ne reciprokaj interesoj, sed sur bonvolemo flanke de [[Usono]], kiu povas esti jen farita, jen ĉesigita laŭ plaĉo de [[Vaŝingtono]]. Tia rilato faras Usonon samtempe malfidinda kaj trudiĝinta je fremdaj aferoj, kaj malfidindeco estas la plej granda [[eraro]] laŭ [[opinio]] de la [[ĉinoj]].
|aŭtoro= [[Henry Kissinger]]
|verko= [[Diplomatio (libro)|Diplomatio]] [1994]
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = Ĉe Ĉinio, lando [[Historio|historie]] ĉiam [[Dominado|dominanta]] en sia regiono – fakte en la konata al ĝi [[mondo]] – ĉia provo trudi de flanke siajn instituciojn kaj internan [[politiko]]n nepre kaŭzos profundegan [[indigno]]n.
|aŭtoro= [[Henry Kissinger]]
|verko= [[Diplomatio (libro)|Diplomatio]] [1994]
| 