Miĥail Saltikov-Ŝĉedrin: Malsamoj inter versioj

|originala teksto=Он прошел всю школу благовоспитанных и богатых идиотов. Родился в Париже, воспитывался в Оксфорде, прослужил некоторое время в качестве attache при посольстве в Берлине, но далее по службе не пошел и наконец поселился в Москве, где корчил из себя англомана и писал сочинение под названием: «Река времетечения», в котором каждый вечер, ложась спать, прибавлял по одной строчке.}}

 

{{Citaĵo|teksto=…post fine atingi [[Peterburgo]]n, la [[Finnoj|finno]] ebriiĝas ĝis senkonsciiĝo, perdas monon, ĉevalon, jungilaron kaj revenas hejmen sen groŝo en poŝo.

|originala teksto=...дорвавшись до Петербурга, финн напивается до самозабвения, теряет деньги, лошадь, сбрую и возвращается домой гол как сокол.}}

 

{{Citaĵo|teksto=Vane oni neglektas ilin: en fundamento de la nuntempa vivo kuŝas preskaŭ sole malgravaĵoj.

|originala teksto=Напрасно пренебрегают ими: в основе современной жизни лежит почти исключительно мелочь.}}

 

{{Citaĵo|teksto=Unue, super la tuta [[lernejo]] pendas nivelanta mano de regulo. Estas reguligataj en ĉiuj detaloj ne nur limoj kaj enhavo de scio, sed ankaŭ nombro da horoj pojare, dediĉataj al ĉiu ĝia fako. Ne strebo al disvastigo de la scio staras sur la unua loko, sed obtuza timo de tiu ĉi disvastigo. Pri karakteraj specifaĵoj de la lernantoj estas forgesite komplete: ĉiuj supoziĝas esti tajlitaj laŭ unu mezuro, al ĉiuj estas instruata la sama skalo. Transiriga aŭ ne transiriga poento — jen sola mezurilo por taksado, ĉe tio oni ne prenas je konsiderado, kiom en tiu ĉi poento partoprenas blinda hazardo. Pri persono de la pedagogo ankaŭ estas forgesite. Li povas nek halti por troaj kvin minutoj je tia epizodo de scio, kiun li konsideras grava, nek dediĉi kvin minutojn malpli al tia epizodo, kiun li konsideras nesufiĉe grava aŭ antaŭtempa. Li estas devigata plenumi literon de la regulo — kaj nenion pli.</br>Sed tiukaze kial ne apliki telefonon? Oni dungu en la centro selektitajn kaj sufiĉe konvenajn al nivelo de la nuntempaj postuloj pedagogojn, kiuj ja disvastigu per telefono lumon de scio laŭ vizaĝo de la universo, dum surloke tenu nurajn mentorojn, kiuj zorgos ke la lernantoj ne petolu…

|originala teksto=Прежде всего, над всей школой тяготеет нивелирующая рука циркуляра. Определяются во всей подробности не только пределы и содержание знания, но и число годовых часов, посвящаемых каждой отрасли его. Не стремление к распространению знания стоит на первом плане, а глухая боязнь этого распространения. О характеристических особенностях учащихся забыто вовсе: все предполагаются скроенными по одной мерке, для всех преподается один и тот же обязательный масштаб. Переводный или непереводный балл — вот единственное мерило для оценки, причем не берется в соображение, насколько в этом балле принимает участие слепая случайность. О личности педагога тоже забыто. Он не может ни остановиться лишних пять минут на таком эпизоде знания, который признает важным, ни посвятить пять минут меньше такому эпизоду, который представляется ему недостаточно важным или преждевременным. Он обязывается выполнить букву циркуляра – и больше ничего.</br>Но, в таком случае, для чего же не прибегнуть к помощи телефона? Набрать бы в центре отборных и вполне подходящих к уровню современных требований педагогов, которые и распространяли бы по телефону свет знания по лицу вселенной, а на местах содержать только туторов, которые наблюдали бы, чтобы ученики не повесничали…}}

 

 

{{Citaĵo|teksto=…evidente ĉiu epoko havas siajn malgravaĵojn, sian propran turmentan aparataron per kiu homoj sen grandaj klopodoj estas frenezigataj.

|originala teksto=…видно, каждая эпоха имеет свои мелочи, свой собственный мучительный аппарат, при посредстве которого люди без особых усилий доводятся до исступления.}}

 

{{Citaĵo|teksto=…la rusa [[Komercisto|komerculaĉo]] transprenis de sia okcidenta frato lian avidon kaj kompatindan pasion pri eksteraj distingoj, sed alproprigis nek lian instruitecon, nek laboremon. Ĉio aŭ nenio — diras li al si kaj se facila profito malsukcesas, li ne tre bedaŭras, trafante kune kun ĉiuj sterkejon.

|originala teksto=…русский чумазый перенял от своего западного собрата его алчность и жалкую страсть к внешним отличиям, но не усвоил себе ни его подготовки, ни трудолюбия. Либо пан, либо пропал, — говорит он себе, и ежели легкая нажива не удается ему, то он не особенно ропщет, попадая вместо хором в навозную кучу.}}

{{Citaĵo|teksto=Neniu balailo balais tiom pure kiel revizianta senatano. Ŝtono sur ŝtono ne restis; la ŝtatoficistoj ekde guberniestro kaj ĝis skribisto de la plej malsupraj instanco, estis maldungataj kaj juĝataj ope, kvankam tagmanĝoj, vesperoj kaj piknikoj pluis kiel antaŭe. La senatano venadis kun granda akompanaro kaj ĉiu ano de tiu ĉi akompanaro klopodis ion rimarki, iun anstataŭi sur lia posteno. Foje eĉ sen speciala bezono, sed nur por plenumi la taskon de larmoviŝado… kaj eble por meti komencon de sia estonta kariero.

|originala teksto=Ни одна метла не мела так чисто, как мел ревизующий сенатор. Камня на камне не оставалось; чины, начиная от губернатора до писца низших инстанций, увольнялись и отдавались под суд массами, хотя обеды, вечера и пикники шли своим чередом. Сенатор приезжал с целою свитою, и каждый член этой свиты старался что-нибудь заприметить, кого-нибудь подсидеть. Иногда даже без особенной надобности, а только чтобы выполнить задачу утирания слез… и, может быть, чтобы положить основание своей будущей карьере.}}

 

{{Citaĵo|teksto=[[Fervojo]]j ekstermas laŭ sia longo tutan aron da [[metio]]j, donintaj floradon kaj vivon. Grandaj kaj etaj [[vilaĝo]]j malpleniĝas, loĝantaro fuĝas; domoj, donintaj azilon al amaso da vojaĝantoj, triste staras kun najlofermitaj ŝutroj; ĉevaloj kaj aliaj brutoj forvendiĝas kontraŭ groŝoj; fine, aperas speciala kategorio de antaŭe nekonataj krimoj. Nova teksmaŝino, nova plugilo, falĉilo, rikoltmaŝino — ĉio ĉi profitigas malplimulton kaj malriĉigas grandajn amasojn da laborfortoj. Certe pasos dekoj da jaroj kaj la amasoj alkutimiĝos, trovos aliajn enspezfontojn, do ĝenerale la ŝanĝo estos por plia bono. Sed ja tiujn dekojn da jaroj necesos travivi.

|originala teksto=Железные дороги уничтожают на протяжении своем целую серию промыслов, дававших цветение и жизнь. Села и деревни пустеют; население бежит; дома, дававшие приют массе путников, уныло стоят с заколоченными ставнями; лошади и другой скот сбываются за бесценок; наконец появляется особая категория дотоле неизвестных преступных деяний. Новая ткацкая машина, новый плуг, сенокосилка, жнея — все это угобжает меньшинство и обездоливает целые массы рабочих сил. Конечно, пройдут десятки лет, и массы приобыкнут, найдут новые источники существования, так что, в общем, изменение произойдет даже к лучшему. Но ведь эти десятки лет надо прожить.}}

 

{{Citaĵo|teksto=Ĉiujn egale ĉirkaŭis malgravaĵoj, ĉiuj egale en ili vidas garantiaĵon kontraŭ minacoj de morgaŭa tago. Sed ial nome malgravaĵoj en la komuna lingvaĵo nomiĝas “afero” kaj ĉio alia — revado, minaco…

|originala teksto=Всех одинаково обступили мелочи, все одинаково в них одних видят обеспечение против угроз завтрашнего дня. Но поэтому-то именно мелочи, на общепринятом языке, и называются «делом», а все остальное — мечтанием, угрозою…}}

 

{{Citaĵo|teksto=Parolis li malmulte, pensis eĉ malpli multe, ĉar estis la homo ĉefe korpomova.

|originala teksto=Говорил мало, мыслил еще меньше, ибо был человек телодвижений по преимуществу.}}

 

{{Citaĵo|teksto=En kapo lia vere estis tiom malklare, ke neniun, eĉ damaĝan projekton li ne kreos; sed por tio estas aferistoj, estas oficistaro, dum lia afero estas — estri. Li scias ke ''tout est a recommencer'' [ĉion necesas komenci ekde nulo] — kaj sufiĉas por li.

|originala teksto=В голове у него, правда, настолько смутно, что никакого, даже вредного, проекта он не сочинит; но на это есть дельцы, есть приказная челядь, а его дело — руководить. Он знает, что tout est a recommencer [все надо начать сначала] — и будет с него.}}

 

{{Citaĵo|teksto=Sed eĉ en la plej favoraj minutoj, kiujn spertis la rusa socio, malamego neniam estis konsiderata terura kaj hontinda. Stranguleco kaj arkaikeco — jen solaj epitetoj, kiuj estis pli aŭ malpli bonanime aljuĝataj al ĝi. Neniu eĉ ekpensis, ke la malameganto enhavas neelĉerpeblan fonton de ĉiaspecaj kvereloj, tumultoj kaj pelmeloj, ke liaj paroloj enverŝas venenon en la korojn, malhonorigas la socian konsciencon kaj ĝenerale neripareble damaĝas tiujn fundamentojn, por kies defendo ĝi estas elbuŝigata. Tute kontraŭe. Supozeblis ke tiuj freneziĝintaj homoj estas stranguloj, sed ke almenaŭ deira punkto de ilia frenezo havas karakteron noblan. Aŭskulti ilian grumbladon estis ne tre afable, sed ja aŭskultado tute ne estas deviga. Lasu ilin siamaniere knedi aeron — kiun ja povus ĝeni tiu ĉi knedado? Kiu inklinas sekvi iliajn edifojn? Striktasence ne eblas eĉ kritiki ilin, ĉar iliaj agoj kaj paroloj atestas profundon de la fervoro kaj ardo. En ekstrema kazo oni povas eĉ kalkuli pri ili: ili ne perfidos.

|originala teksto=Но даже и в самые благоприятные минуты, которые удалось прожить русскому обществу, ненавистничество никогда не считалось чудовищным и позорным. Чудачество и старозаветность — вот единственные эпитеты, которые более или менее добродушно присвоивались ему. Никому не приходило на мысль, что ненавистник заключает в себе неистощимый источник всевозможных раздоров, смут и переполохов, что речи его вливают яд в сердца, посрамляют общественную совесть и вообще наносят невознаградимый вред тем самым основам, на защиту которых они произносятся. Совсем напротив. Предполагалось, что эти взбесившиеся люди — чудаки, но что, во всяком случае, исходный пункт их бешенства имеет характер благонамеренный. Выслушивать их брюзжание не особенно приятно, но ведь выслушиванье и не обязательно. Пускай по-пустому сотрясают воздух — кого же может потревожить это сотрясение? Кто расположен следовать их уветам? В строгом смысле, их нельзя даже осуждать, потому что их действия и речи свидетельствуют о глубине усердия и ревности. В крайнем случае, на них можно даже надеяться: они не выдадут.}}