Faŝismo: Malsamoj inter versioj
Enhavo forigita Enhavo aldonita
RG72 (diskuto | kontribuoj) Neniu resumo de redakto |
RG72 (diskuto | kontribuoj) Neniu resumo de redakto |
||
Linio 11:
'''Faŝismo''' estas politika movado, naskiĝinta en [[Italio]] en 1921, kies ĉefaj karakterizoj estas [[naciismo]], [[Marksismo|kontraŭmarksisma]] neado de klasaj interesoj kaj [[Diktaturo|diktatoreca]] ŝtatregado.
== Eric Hoffer ==
{{Citaĵo
|teksto = La samaj [[homo]]j, kiaj plenigas la kreskantan [[Amaso|amasan]] [[movado]]n, verŝajne volonte uzus eblecon transloĝiĝi al alia [[lando]]. Transloĝiĝo do povas esti anstataŭigo de la amasa movado. Tre verŝajne ke se [[Usono]] kaj la [[Brita imperio]] helpu ekzemple al amasa [[elmigrado]] el [[Eŭropo]] post la [[Unua mondmilito]], — ne okazus nek la faŝisma, nek la [[Naziismo|nazia]] [[revolucio]]j. En nia [[lando]] [[Libereco|libera]] kaj facila transloĝiĝo tra grandega kontinento helpis al la sociala stabileco.
Linio 32 ⟶ 33:
}}
== Jean Baudrillard ==
{{citaĵo▼
|teksto=La komunaj elementoj de faŝismo — ekstrema [[naciismo]], [[socia darvinismo]], la gvidanto-principo, [[elitismo]], kontraŭliberalismo, kontraŭegalecismo, kontraŭdemokratiismo, maltoleremo, glorado de [[milito]], la supereco de la [[ŝtato]] kaj kontraŭintelektulismo — kune formas doktrinon iom malstriktan. Faŝismo pli emfazas agadon ol teorion, kaj faŝismaj teoriaj verkoj estas ĉiam malfortaj. La [[naziismo]] de [[Hitler]] havis sufiĉe pli multe da teorio, kvankam ĝia intelekta kvalito estas terurega. Tiu pli multa teoria enhavo ĉefe temas pri [[raso]], kaj estis la rasaj teorioj de Hitler, kiuj distingis naziismon de la itala faŝismo.▼
|origina teksto=The common elements of fascism — extreme nationalism, social Darwinism, the leadership principle, elitism, anti-liberalism, anti-egalitarianism, anti-democracy, intolerance, glorification of war, the supremacy of the state and anti-intellectualism — together form a rather loose doctrine. Fascism emphasises action rather than theory, and fascist theoretical writings are always weak. Hitler's Nazism had rather more theory, though its intellectual quality is appalling. This greater theoretical content is mostly concerned with race, and it was Hitler's racial theories that distinguished Nazism from Italian fascism. ▼
|aŭtoro=Ian Adams▼
|verko=Political Ideology Today (1993)}}▼
{{Citaĵo
|teksto = [[Fetiĉo|Fetiĉigo]] de la [[aĵo]] aperas por ombrigi tiun neeltebelan malkovron, sed la afero konsistas nome en tio, diras [[Freud]], ke tiu ĉi aĵo estas ne iu ajn aĵo, ofte tio estas la lasta aĵo, rapide rimarkita antaŭ traŭmiga malkovro. Do fetiĉigita estos ĉefe tiu [[historio]], kiu tuj antaŭas nian “senreferencan” [[epoko]]n. Jen kie radikas ĉieesto de faŝismo kaj [[milito]] en retroo — koincido, sed ne rilata al [[politiko]], ja estus naive elkonduki el [[rememoro]]j pri faŝismo ĝian nuntempan renaskiĝon (nome pro tio ke ni ne plu vivas ĉe ĝi, ĉar ni vivas ĉe io alia, eĉ malpli gaja, nome pro tio faŝismo povas denove iĝi alloga en sia [[krueleco]], filtrita per [[Estetiko|estetikaj]] rimedoj de retroo).
Linio 52 ⟶ 48:
}}
== Umberto Eco ==
{{Citaĵo▼
|teksto = [pri [[Vladimir Putin]]] La ŝtato kiu li elpensis, havas rimarkindan similecon al la faŝismaj eksperimentoj en [[Italio]]: la ekstreme [[Aŭtoritatismo|aŭtoritata]] (sed ne [[Totalismo|totalisma]]), kun specifa simbiozo de supera potenco kaj komerca [[oliĝarĥio]], sekvanta [[ideologio]]n, bazitan sur apenaŭ maskita troigita [[ŝovinismo]].▼
|aŭtoro= [[Zbigniew Brzeziński]]▼
|verko= [[Strategia vizio: Usono kaj la krizo de tutmonda potenco]] [2012]▼
|origina teksto = ▼
}}▼
{{citaĵo
|teksto=Faŝismo iĝis ĝenerala termino pro tio, ke oni povas forigi de faŝisma reĝimo unu aŭ pliajn kvalitojn, kaj ĝi ankoraŭ estas rekonebla kiel faŝisma. Se oni forigas imperiismon de faŝismo, ankoraŭ restas Franco kaj Salazar. Se oni forigas koloniismon, ankoraŭ restas la balkana faŝismo de la ustaŝoj. Se oni aldonas al la itala faŝismo radikalan kontraŭkapitalismon (kiu neniam multe interesis Mussolini), rezultas Ezra Pound. Se oni aldonas kulton de kelta mitologio kaj grela mistikismo (tute fremda al la oficiala faŝismo), rezultas unu el la plej estimataj faŝismaj guruoj, Julius Evola.
Linio 68 ⟶ 58:
|teksto=Laŭ mi estas eble skizi liston de kvalitoj, kiuj estas tipaj de io, kion mi nomas la Prafaŝismo, aŭ la Eterna Faŝismo[:]... la kulto de la tradicio... malakcepto de la modernismo... la kulto de agado nur cele de agado... [kie] pensado estas formo de sin-kastro... [kaj] malkonsento estas perfido... [kiu] ekspluatas kaj pliseverigas la naturan timon pri malsameco... laŭdefine rasisma... allogo de frustrita meza klaso, klaso, kiu suferas ekonomian krizon aŭ sentojn pri politika humiligado... obsedo pri komploto, eble internacia... eterna militado... malestimo por la malfortuloj... popola elitismo... kulto de heroismo... maĉismo... elektema popolismo, kvalita popolismo... individuoj havas neniujn rajtojn kaj la popolo estas vidata kiel kvalito, unuanima ento, kiu esprimas la Komunan Volon... [kaj] malriĉigita vortaro kaj baza sintakso por limigi la ilojn por kompleksa kaj kritika rezonado.
|origina teksto=I think it is possible to outline a list of features that are typical of what I would like to call Ur-Fascism, or Eternal Fascism[:]... the cult of tradition... the rejection of modernism... the cult of action for action's sake... [where] thinking is a form of emasculation... [and] disagreement is treason... exploiting and exacerbating the natural fear of difference... racist by definition... appeal to a frustrated middle class, a class suffering from an economic crisis or feelings of political humiliation... obsession with a plot, possibly an international one... permanent warfare... contempt for the weak... popular elitism... cult of heroism... machismo... selective populism, a qualitative populism... individuals have no rights, and the People is conceived as a quality, a monolithic entity expressing the Common Will... [and] an impoverished vocabulary, and an elementary syntax, in order to limit the instruments for complex and critical reasoning.
|aŭtoro=[[Umberto Eco]]
|verko=Ur-Fascism ("La prafaŝismo")}}
Linio 75 ⟶ 65:
|origina teksto=The followers [of fascism] must feel humiliated by the ostentatious wealth and force of their enemies. When I was a boy I was taught to think of Englishmen as the five-meal people. They ate more frequently than the poor but sober Italians. Jews are rich and help each other through a secret web of mutual assistance. However, the followers must be convinced that they can overwhelm the enemies. Thus, by a continuous shifting of rhetorical focus, the enemies are at the same time too strong and too weak.
|verko=Ur-Fascism ("La prafaŝismo")
|aŭtoro=[[Umberto Eco]]}}
{{citaĵo
|teksto=La prafaŝismo ankoraŭ estas ĉirkaŭ ni, fojfoje senuniforma. Estus multe pli facile por ni, se aperus sur la scenejo iu, kiu dirus, "Mi volas remalfermi Auschwitz; mi volas ke la Nigraĉemizuloj denove paradu en la italaj placoj." La vivo ne estas tiom simpla. La prafaŝismo povas reveni en la malplej kulpebla kostumo. Nia devo estas malkovri ĝin kaj fingromontri ĝin en ĉiu el ĝiaj novaj instancoj — ĉiutage kaj en ĉiu parto de la mondo.
|origina teksto=Ur-Fascism is still around us, sometimes in plainclothes. It would be so much easily for us, if there appeared on the scene somebody saying "I want to re-open Auschwitz, I want the Blackshirts to parade again in the Italian squares". Life is not that simple. Ur-Fascism can come back under the most innocent of disguises. Our duty is to uncover it and point the finger at any of its new instances — every day and in every part of the world.
|aŭtoro=[[Umberto Eco]]
|verko=Ur-Fascism ("La prafaŝismo")}}
== José Ortega y Gasset ==
{{Citaĵo▼
|teksto = [pri [[Lincoln Steffens]]] Li mortis pro paralizo de koro ĉe sia tajpilo. Sur paperfolio, kiu elstaris el ĝi, estis nefinita artikolo pri la [[Hispana Enlanda milito|hispanaj eventoj]]. La lastaj vortoj de tiu ĉi artikolo estis jenaj: "Ni, [[Usono|usonanoj]], devas memori, ke ni devos same batali kontraŭ la faŝistoj".▼
|aŭtoro= [[Ilja Ilf]], [[Eŭgeno Petrov]]▼
|verko=[[Unuetaĝa Usono]]▼
|origina teksto = Он умер от паралича сердца за своей машинкой. На листе бумаги, который торчал из нее, была недописанная статья об испанских событиях. Последние слова этой статьи были следующие: «Мы, американцы, должны помнить, что нам придется вести такой же бой с фашистами».▼
}}▼
{{citaĵo▼
|teksto=[[Arto]] kaj kontraŭfaŝismo estas samsignifaj.▼
|origina teksto=Art and anti-fascism are synonymous.▼
|aŭtoro=John Langdon-Davies}}▼
{{Citaĵo
|teksto = …kaj [[bolŝevismo]] kaj faŝismo, du [[Politiko|politikaj]] “novaĵoj”, aperintaj en [[Eŭropo]] kaj najbare al ĝi, klare prezentas moviĝon en rea direkto.
Linio 109 ⟶ 88:
}}
== Diversaj aŭtoroj ==
{{citaĵo|Faŝismo, almenaŭ la germana versio, estas formo de [[kapitalismo]], kiu pruntas de [[socialismo]] nur tiujn kvalitojn, kiuj faros ĝin efika por militaj celoj... Ĝi estas planita sistemo, agordita al difinita celo, monda konkerado, kaj ne permesanta, ke ia privata intereso, ĉu kapitalista aŭ laborista, obstrukcos ĝian vojon.|origina teksto=Fascism, at any rate the German version, is a form of [[capitalism]] that borrows from [[Socialism]] just such features as will make it efficient for war purposes... It is a planned system geared to a definite purpose, world-conquest, and not allowing any private interest, either of capitalist or worker, to stand in its way.|aŭtoro=[[George Orwell]]|verko=The Lion and the Unicorn: Socialism and the English Genius|jaro=1941}}
Linio 121 ⟶ 101:
|aŭtoro=[[Frank Zappa]]
|verko=''Crossfire'', 1986}}
▲{{citaĵo
▲|teksto=La komunaj elementoj de faŝismo — ekstrema [[naciismo]], [[socia darvinismo]], la gvidanto-principo, [[elitismo]], kontraŭliberalismo, kontraŭegalecismo, kontraŭdemokratiismo, maltoleremo, glorado de [[milito]], la supereco de la [[ŝtato]] kaj kontraŭintelektulismo — kune formas doktrinon iom malstriktan. Faŝismo pli emfazas agadon ol teorion, kaj faŝismaj teoriaj verkoj estas ĉiam malfortaj. La [[naziismo]] de [[Hitler]] havis sufiĉe pli multe da teorio, kvankam ĝia intelekta kvalito estas terurega. Tiu pli multa teoria enhavo ĉefe temas pri [[raso]], kaj estis la rasaj teorioj de Hitler, kiuj distingis naziismon de la itala faŝismo.
▲|origina teksto=The common elements of fascism — extreme nationalism, social Darwinism, the leadership principle, elitism, anti-liberalism, anti-egalitarianism, anti-democracy, intolerance, glorification of war, the supremacy of the state and anti-intellectualism — together form a rather loose doctrine. Fascism emphasises action rather than theory, and fascist theoretical writings are always weak. Hitler's Nazism had rather more theory, though its intellectual quality is appalling. This greater theoretical content is mostly concerned with race, and it was Hitler's racial theories that distinguished Nazism from Italian fascism.
▲|aŭtoro=[[Ian Adams]]
▲|verko=Political Ideology Today (1993)}}
▲{{Citaĵo
▲|teksto = [pri [[Vladimir Putin]]] La ŝtato kiu li elpensis, havas rimarkindan similecon al la faŝismaj eksperimentoj en [[Italio]]: la ekstreme [[Aŭtoritatismo|aŭtoritata]] (sed ne [[Totalismo|totalisma]]), kun specifa simbiozo de supera potenco kaj komerca [[oliĝarĥio]], sekvanta [[ideologio]]n, bazitan sur apenaŭ maskita troigita [[ŝovinismo]].
▲|aŭtoro= [[Zbigniew Brzeziński]]
▲|verko= [[Strategia vizio: Usono kaj la krizo de tutmonda potenco]] [2012]
▲|origina teksto =
▲}}
▲{{Citaĵo
▲|teksto = [pri [[Lincoln Steffens]]] Li mortis pro paralizo de koro ĉe sia tajpilo. Sur paperfolio, kiu elstaris el ĝi, estis nefinita artikolo pri la [[Hispana Enlanda milito|hispanaj eventoj]]. La lastaj vortoj de tiu ĉi artikolo estis jenaj: "Ni, [[Usono|usonanoj]], devas memori, ke ni devos same batali kontraŭ la faŝistoj".
▲|aŭtoro= [[Ilja Ilf]], [[Eŭgeno Petrov]]
▲|verko=[[Unuetaĝa Usono]]
▲|origina teksto = Он умер от паралича сердца за своей машинкой. На листе бумаги, который торчал из нее, была недописанная статья об испанских событиях. Последние слова этой статьи были следующие: «Мы, американцы, должны помнить, что нам придется вести такой же бой с фашистами».
▲}}
▲{{citaĵo
▲|teksto=[[Arto]] kaj kontraŭfaŝismo estas samsignifaj.
▲|origina teksto=Art and anti-fascism are synonymous.
▲|aŭtoro=John Langdon-Davies}}
{{Citaĵo
|teksto = ...de faŝismo [[Rusio]] hodiaŭ estas tre malproksima... Nian [[socio]]n oni povas riproĉi pri pasiveco, nematureco, pri tio ke ĝi ne superkreskis [[superstiĉo]]jn, ne iĝis civitana, sed ne pri tio ke ĝi estas faŝisma. Kaj se ne okazos iuj [[katastrofo]]j kiel [[Oktobra revolucio|en 1917]], mi dirus ke la rusia socio kreskos direkte al [[Eŭropunio]], sed ne direkte al izoliĝo.
|aŭtoro = [[Andrej Movĉan]]
|verko = Kia estos la mondo post cent jaroj [2018]
|origina teksto = ...от фашизма Россия сегодня очень далека... Наше общество можно упрекать в пассивности, незрелости, в том, что оно не переросло предрассудки, не стало гражданским, но не в том, что фашистское. И если не случится каких-то катастроф, как в 1917 году, я бы сказал, что российское общество растет в сторону Евросоюза, а не в сторону изоляции.
}}
== Vidu ankaŭ ==
| |||