Morto: Malsamoj inter versioj
Enhavo forigita Enhavo aldonita
RG72 (diskuto | kontribuoj) Neniu resumo de redakto |
RG72 (diskuto | kontribuoj) Neniu resumo de redakto |
||
Linio 10:
}}
'''Morto''' estas ĉeso, perdo de la [[vivo]].
{{Citaĵo
|teksto = La plej malbrua [[amaso]] estas la ''mortaj [[malamiko]]j''.
|aŭtoro = [[Elias Canetti]]
|verko = Amaso kaj potenco [1960]
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = Post [[ekzekuto]] la [[amaso]] eĉ pli ol iam ajn sentas [[timo]]n de la morto. Ĝi disfalas kaj disiĝas, kvazaŭ [[Paniko|panike]] forkurante. Ju pli grava estis la [[viktimo]], des pli granda estas la timo, trafanta la amason. Ĝi povas konserviĝi nur se ekzekutoj sekvos seninterrompe unu la alian.
|aŭtoro = [[Elias Canetti]]
|verko = Amaso kaj potenco [1960]
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = El specoj de la morto, al kiuj [[tribo]] aŭ [[popolo]] [[Kondamno|kondamnis]] apartan [[homo]]n, oni povas elstarigi du plej gravajn formojn; la unua el ili estas ''elpuŝigo''. La homon oni elpuŝigas el la tribo, lasante tie, kie li mortos pro [[malsato]] aŭ iĝos [[predo]] de [[ĉasbesto]]j… Kompleta [[soleco]] estas terura [[puno]]]; izoliĝo de la propra [[grupo]], speciale en primitivaj kondiĉoj estas [[sufero]], kiun nur malmultaj povas elteni. Perversa formo de tia elpuŝigo estas fordono al [[malamiko]]… La alia formo estas ''kolektiva mortigo''. La kondamniton oni kondukas al kampo kaj [[Ŝtonumado|ŝtonumas]]. Ĉiu ĵetas sian [[ŝtono]]n, la kulpulo pereas sub ŝtona hajlo. Neniu plenumas rolon de [[ekzekutisto]], mortigas la tuta komunumo. La ŝtonoj reprezentas ĉi tie la komunumon, ili estas [[signo]] de ĝia [[decido]] kaj de ĝia [[ago]]. Eĉ tie, kie la ŝtonumado ne plu estas praktikata, konserviĝis inklino al la kolektiva mortigo. Tia estas [[bruligado sur ŝtiparo]]: la [[fajro]] anstataŭas la amason, dezirantan morton al la kondamnito.
|aŭtoro = [[Elias Canetti]]
|verko = Amaso kaj potenco [1960]
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = [[Emocio|Emociiĝo]] kun kiu la [[homo]]j ekmarŝas al la [[milito]] estas klarigata de [[malkuraĝeco]] de la homo antaŭ [[vizaĝo]] de la morto. Unuope ili ne kuraĝas rigardi al ĝiaj [[okulo]]j. Ĝi estas pli facila duope, kiam du [[malamiko]]j, tiel dirite, [[Ekzekuto|ekzekutas]] unu la alian kaj ĝi estas tute ne la sama morto, kiam al ĝi iras miloj. La plej malbona kio povas okazi al la homo en la milito estas pereo ''kune'' kun la aliaj. Sed tio senigas de la morto unuope, kiun la homoj timas plej multe en la [[mondo]].. Kaj ili ja ne kredas ke tiu plej malbona okazos. Ili opinias, ke eblas transdirekti, transigi al la aliaj pendantan super ili [[Kolektivo|kolektivan]] [[kondamno]]n. ''Ilia mortotransigilo estas la malamiko'' kaj la sola, kio estas postulata de ili, estas avanci la malamikon.
|aŭtoro = [[Elias Canetti]]
|verko = Amaso kaj potenco [1960]
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = [[Deziro]] de la morto al alia efektive estas ĉie kaj por ĝin trovi ne necesas longe serĉi en la [[Homo|homa]] [[animo]].
|aŭtoro = [[Elias Canetti]]
|verko = Amaso kaj potenco [1960]
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = [[Egaleco]]n de la [[homo]]j antaŭ la morto oni ŝatas esprimi en la [[bildo]] de [[sekalo]]. Sed ĝi falas la tuta ''samtempe'' kaj pro tio memorigas tre konkretan morton — la morton en [[batalo]], falĉantan tutan vicojn: la [[kampo]] kiel [[batalkampo]].
|aŭtoro = [[Elias Canetti]]
|verko = Amaso kaj potenco [1960]
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = [pri la [[baloto]]] [[Festo|Festeco]] de ĉiuj ĉi aranĝoj estas kaŭzita de la rifuzo apliki morton kiel decidilon. Ĉiu donita balotilo ĉi tie kvazaŭ prokrastigas la morton. Tio, sur kio ĝi povus efiki, tio estas la forto de la [[malamiko]], estas difinata per la nombro de donitaj voĉoj. Se iu ludas pri ciferoj, kaŝas ilin aŭ falsas, do, mem ne suspektante tion, li enlasas la morton reen.
|aŭtoro = [[Elias Canetti]]
|verko = Amaso kaj potenco [1960]
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = Super ĉiuj [[besto]]j, bredataj de la [[homo]], pendas lia mort[[kondamno]]. Ĝia plenumo foje — ofte eĉ por longe — estas ''prokrastata'', sed malkondamno okazas neniam. Tiel la homo propran morton, pri kiu li bone scias, senpune transigas al siaj bestoj.
|aŭtoro = [[Elias Canetti]]
|verko = Amaso kaj potenco [1960]
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = ''Ĉirkaŭiri'' la morton, ''forkliniĝi'' de ĝi — tio estas la plej antikva kaj obstina strebo de ĉiuj [[reganto]]j.
|aŭtoro = [[Elias Canetti]]
|verko = Amaso kaj potenco [1960]
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = Enkorpigo de ĉiuj [[danĝero]]j certe estas la morto… La unua kaj decida [[signo]] de la [[reganto]] estas rajto [[Ordono|ordoni]] pri la [[vivo]] kaj morto. Al li neniu estas allasata: se venas mesaĝisto kun [[mesaĝo]], kiu devas proksimiĝi al la reganto, oni lin priserĉas kaj forprenas la [[armilo]]jn. La morton de li oni sisteme malproksimigas kaj tenas for: li mem povas kaj devas ĝin ordoni. Li [[Kaŭzo|kaŭzas]] la morton, kiam li deziras. La eldirita de li mort[[kondamno]] ĉiam estos plenumita. Tio estas sigelo de lia [[potenco]]: la potenco estas absoluta ĝis kiam lia rajto pri la mortkondamno estas nediskutebla. Liaj veraj regatoj estas nur tiuj, kiuj permesas al li mortigi sin.
|aŭtoro = [[Elias Canetti]]
|verko = Amaso kaj potenco [1960]
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = [pri [[batalanto]]j kaj ilia [[gvidanto]]] Ili ne [[Scio|scias]] kion li [[Sento|sentas]], [[Rigardo|rigardante]] kiel ili mortas. Ili [[Kredo|kredas]] je [[unueco]] de la komuna [[sorto]], dum li pensas sin aparte de la sorto, kiun li preparis por ili. Ili mortas por ke li [[Savo|saviĝu]].</br>
Tio estas perfekta [[mensogo]]. Tio estas mensogo de ĉiuj gvidantoj. Ili prezentas la aferon tiel, kvazaŭ ili iras al la morto fronte de siaj batalantoj. Sed efektive ili sendas la [[homo]]jn al la morto por ke ili mem restu vivaj. Ĉi tie ĉiam estas la sama [[ruzaĵo]]. La gvidanto strebas [[Postvivado|postvivi]], el tio kreskas liaj [[forto]]j.
|aŭtoro = [[Elias Canetti]]
|verko = Amaso kaj potenco [1960]
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = [pri la [[arandoj]], [[indiĝeno]]j de [[Aŭstralio]]] Tion, kion ni nomus ''[[kaŭzo]]'', ili konsideras ''[[kulpo]]''. Ĉiuj morto estas la [[murdo]] kaj la murdo devas esti [[Venĝo|venĝita]].
|aŭtoro = [[Elias Canetti]]
|verko = Amaso kaj potenco [1960]
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = La [[reganto]] sendas [[homo]]jn al la morto por ke la morto [[Kompatu|kompatu]] lin mem, li penas transigi ĝin sur la aliajn. La morto de la aliaj por li estas ne simple neindiferenta: li penas transformi ĝin je la [[Amaso|amasa]] fenomeno. Speciale li emas apliki tiun ĉi radikalan rimedon, kiam ŝanceliĝas lia [[potenco]] super la [[vivanto]]j. Se li eksentis [[minaco]]n al sia potenco, [[deziro]] vidi ''ĉiujn'' antaŭ si mortintaj ne brideblas per iuj ajn [[Racio|raciaj]] konsideroj.
|aŭtoro = [[Elias Canetti]]
|verko = Amaso kaj potenco [1960]
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
|teksto = Ĉiu obstine kredas ke li ne devas morti. En tiu punkto heredaĵo de [[kristanismo]] — kaj en iom alia [[senco]] ankaŭ de [[budhismo]] — estas ne ekstermebla.
|aŭtoro = [[Elias Canetti]]
|verko = Amaso kaj potenco [1960]
|origina teksto =
}}
{{Citaĵo
| |||