Vikicitaro

Emil Cioran: Malsamoj inter versioj

Browse history interactively
← Pli malnova redaktoPli nova redakto →
Enhavo forigita Enhavo aldonita
VidaVikiteksto
RG72 (diskuto | kontribuoj)
13 164 redaktoj
RG72 (diskuto | kontribuoj)
13 164 redaktoj
Linio 68:
 
{{Citaĵo
|teksto = Deliro de [[malriĉulo]]j estas prapatro de ĉiaj [[evento]]j, origine de la [[historio]].
|teksto =
|verko=
|origina teksto =
Linio 74:
 
{{Citaĵo
|teksto = Por serioze konstrui veran [[utopio]]n, konvinke krei [[pentraĵo]]n de la ideala [[socio]], necesas, ion ajn oni diru, sufiĉa dozo de simplanimeco (do [[stulteco]])… La solaj netedaj utopioj estas la [[Parodio|parodiaj]]. Verkitaj por [[ludo]], por [[amuziĝo]] aŭ ĉe atako de [[mizantropio]], ili antaŭvidas aŭ memorigas “[[La vojaĝoj de Gulivero]]”, tiun [[Biblio]]n de la [[Elreviĝo|elreviĝintoj]], kvintesencon de la [[halucino]]j de la sobra [[racio]], utopion sen [[espero]]. [[Sarkasmo]]j de [[Jonathan Swift|Swift]] senigis la ĝenron je virgeco se ne tute neniigis ĝin.
|teksto =
|aŭtoro=
|verko=
Linio 81:
 
{{Citaĵo
|teksto = [[Revo]]j de la [[utopiisto]]j pli aŭ malpli frue plenumiĝas, sed en la [[menso]] de aliuloj. Tio kio por ili estis perfekteco, por ni transformiĝas je difekto, iliaj ĥimeroj iĝas niaj malfeliĉoj. Tipo de [[socio]], kiun ili prezentis en plej fascina maniero, por ni en ĉiutaga uzado estas neeltenebla.
|teksto =
|aŭtoro=
|verko=
Linio 88:
 
{{Citaĵo
|teksto = Kio plej bone mirigas en la [[Utopiismo|utopiisma]] literaturo, tio estas manko de [[Psikologio|psikologia]] flarsento, ordinara [[intuicio]]. Ĝiaj herooj estas aŭtomatoj, ludiloj, [[simbolo]]j: ili ĉiam estas nerealismaj, ĉiam obeeme plenumas rolon de la pupo, perdiĝinta en senvizaĝa mondo. Kiuj en la utopioj estas nerekoneblaj, tio estas la [[infano]]j. En la sociala ŝtato de [[Charles Fourier|Fourier]] ili estas tiom senkulpaj, ke al ili eĉ ne venas en la kapon preni ion fremdan, “pluki pomon de la branĉo”. Sed infano kiu neniam ŝtelis estas ne infano. Do ĉu indas elpensi la socion, konsistantan el marionetoj? Laŭ mi ne eblas trovi pli bonan vomigilon ol priskribo de la [[Falanstero]].
|teksto =
|verko=
|origina teksto =
Linio 94:
 
{{Citaĵo
|teksto = …oni komencas kompreni, nur post travivi [[fiasko]]n, kompreninte neeblecon de [[sukceso]] en iu ajn homa entrepreno: fiasko malfermas la okulojn, nur nun vi iĝas mastro de vi mem, rompinte kun haŭtdikeco de aliuloj.
|teksto =
|aŭtoro=
|verko=
Linio 101:
 
{{Citaĵo
|teksto = Krepuskoj ĉi tie estas malpermesitaj, permeseblas nur lumo. Neniu duiĝo: la [[utopio]] laŭ sia esenco oponas la [[maniĥeismo]]n. Malamika al ĉia dekliniĝo, al ĉio senforma, al ĉio elviciĝanta, la utopio firmigas la homogenan, la tipan, la ripetiĝantan, la regulan. Sed la [[vivo]] estas eksplodo, herezo, rompo de fizikaj normoj. Des pli la homo: se kompari lin kun la vivo, li estas herezo en kvadrato, venko de individueco, kaprico, fenomeno indigna, estaĵo alportanta disfendiĝon.
|teksto =
|aŭtoro=
|verko=
Linio 108:
 
{{Citaĵo
|teksto = Forigante ĉion [[Racio|neracian]] kaj neripareblan, la [[utopio]] kontraŭas la tragedion — pinton kaj kvintesencon de la historio.
|teksto =
|verko=
|origina teksto =
Linio 114:
 
{{Citaĵo
|teksto = La [[utopio]] estas miksaĵo de [[Infano|infaneca]] rezonemo kaj laikigita anĝelosimileco.
|teksto =
|aŭtoro=
|verko=
Linio 121:
 
{{Citaĵo
|teksto = Se limigi la [[mondo]]n per la [[homo]], [Satano]] estas ĝia ne okupanto, sed mastro, plenrajta suvereno, superinta la [[Plejaltulo]]n. Do ni kuraĝu agnoski en kies manoj ni estas.
|teksto =
|aŭtoro=
|verko=
Linio 128:
 
{{Citaĵo
|teksto = Provi starigi surtere novan regnon, totalan [[utopio]]n aŭ mondan [[imperio]]n signifas partopreni ludon de [[Satano]], engaĝiĝi je la diabla plano kaj plenumi ĝin: kion li volas plej multe, estas engaĝi nin kaj per tio forkonduki de la lumo, de la bedaŭro pri la [[feliĉo]], perdita por ĉiam.
|teksto =
|verko=
|origina teksto =
Linio 134:
 
{{Citaĵo
|teksto = Laŭ sia naturo, al [[nostalgio]] pli proksimas la malnova, la origina: ĝi strebas al ĝi ne serĉante konsolon, sed por malaperi, forĵeti ŝarĝon de la [[konscio]]. Ĝi revenas al la fonto de la [[tempo]] por trovi veran [[paradizo]]n, objekton de siaj aspiroj. Dum la surtera paradizo inverse estas libera je ĉia bedaŭro. Tio estas renversita, falsa, kripla nostalgio, turnita al la [[estonteco]] kaj stompita per “[[progreso]]”, — la refuto de la tempo, moka reversaĵo de la origina paradizo.
|teksto =
|aŭtoro=
|verko=
Linio 141:
 
{{Citaĵo
|teksto = En la fundamento de niaj [[revo]]j pri pli bona [[estonteco]] kuŝas nura malforteco de la teorio.
|teksto =
|aŭtoro=
|verko=
Linio 148:
 
{{Citaĵo
|teksto = Dum ĉiujn [[penso]]jn de la [[homo]]j absorbis [[kristanismo]], ili restis surdaj al la tentoj de la [[utopio]]j. Sed kiam oni komencis elreviĝi en kristanismo, la utopio komencis konkeri la cerbojn kaj enloĝiĝi en ili. Ĝi komencis tion fari jam en la epoko de la [[Renesanco]], sed sukcesis venki nur du jarcentojn poste, en la epokon de “[[Klerismo|klerigado]]” de la [[superstiĉo]]j. Tiam naskiĝis la [[Estonteco]] — bildo de la neŝanceligebla [[feliĉo]], [[paradizo]] laŭ ordono, kie mankas loko al [hazardo]] kaj ĉiu [[fantazio]] estas traktata kiel herezo aŭ defio.
|teksto =
|verko=
|origina teksto =
}}
 
{{Citaĵo
|teksto = La [[penso]] mem pri la ideala [[urbo]] estas vera turmento por la [[racio]], entrepreno je la gloro de la [[koro]] kaj je la malvenko de la [[intelekto].
|aŭtoro=
|verko=
|origina teksto =
}}
 
{{Citaĵo
|teksto = Deklarinte ke la Regno Dia troviĝas ne “ĉi tie” kaj “ne tie”, sed interne de ni, [[Kristo]] anticipe rifuzis ĉiujn [[Utopio|utopiajn]] konstrukciojn por kiuj iu ajn “regno” ĉiam troviĝas ekstere kaj ne estas ligita nek al nia subkonsica “mi”, nek al individua saviĝo de ĉiu.
|verko=
|origina teksto =
}}
 
{{Citaĵo
|teksto = Por elstariĝi inter aliaj [[popolo]]j, por humiligi kaj distreti ilin aŭ simple por trovi sian neripeteblan vizaĝon, la popolo bezonas frenezan ideon kiu gvidas ĝin, starigas antaŭ ĝi celojn, nekompareblajn kun iuj ajn realaj eblecoj.
|aŭtoro=
|verko=
|origina teksto =
}}
 
{{Citaĵo
|teksto = [[Utopio]]j por la [[socio]] estas la samo kiel [[destino]] por la [[popolo]]. Kaj [[ideologio]]j estas flanka produkto, kvazaŭ plej simpla esprimo de la mesiaj aŭ utopiaj streboj.
|aŭtoro=
|verko=
|origina teksto =
}}
 
{{Citaĵo
Deliro de [[malriĉulo]]j estas prapatro de ĉiaj [[evento]]j, origine de la [[historio]].
|teksto = Ni ekpensu pri influo de la frua [[kristanismo]]. Al la [[Antikva mondo|antikva]] socio ĝi faris mortan baton, paralizis ĝin, pereigis. Por la [[barbaroj]] ĝi inverse iĝis la beno, akriginte en la unua tempo iliajn naturajn [[instinkto]]jn. Ne resurektinte kadukiĝintan mondon, ĝi resurektis nur resurektintojn. Tia estas ankaŭ la [[Komunismo|komunisma]] instruo: rekte ĝi savas nur tiujn, kiuj jam estas savitaj. Sed ĝi ne kapablas doni firman [[espero]]n al la mortantaj, kaj eĉ malpli — revivigi la mortintojn.
|verko=
|origina teksto =
}}
 
{{Citaĵo
Por serioze konstrui veran [[utopio]]n, konvinke krei [[pentraĵo]]n de la ideala [[socio]], necesas, ion ajn oni diru, sufiĉa dozo de simplanimeco (do [[stulteco]])… La solaj netedaj utopioj estas la [[Parodio|parodiaj]]. Verkitaj por [[ludo]], por [[amuziĝo]] aŭ ĉe atako de [[mizantropio]], ili antaŭvidas aŭ memorigas “[[La vojaĝoj de Gulivero]]”, tiun [[Biblio]]n de la [[Elreviĝo|elreviĝintoj]], kvintesencon de la [[halucino]]j de la sobra [[racio]], utopion sen [[espero]]. [[Sarkasmo]]j de [[Jonathan Swift|Swift]] senigis la ĝenron je virgeco se ne tute neniigis ĝin.
|teksto = Malgranda aŭ granda, ĉiu [[posedanto]] estas koruptita, definitive fuŝita. Li ĵetas ombron sur iun ajn malgravaĵon, kiun li tuŝis kaj alproprigis. Kiam oni minacas lian “bonhavon”, kiam oni prirabas lin, [[konscio]] de la posedanto funkcias kun tia akreco, je kia ĝi ne kapablas en normalaj cikonstancoj. Por revenigi al li homan aspekton, la tiel nomatan [[animo]]n, necesas ruinigi, necesas ke li agnosku sian ruiniĝon. Kiel helpo venas la [[revolucio]].
|aŭtoro=
|verko=
|origina teksto =
}}
 
{{Citaĵo
[[Revo]]j de la [[utopiisto]]j pli aŭ malpli frue plenumiĝas, sed en la [[menso]] de aliuloj. Tio kio por ili estis perfekteco, por ni transformiĝas je difekto, iliaj ĥimeroj iĝas niaj malfeliĉoj. Tipo de [[socio]], kiun ili prezentis en plej fascina maniero, por ni en ĉiutaga uzado estas neeltenebla.
|teksto = …koŝmaro estas komenca punkto de la metafizika vekiĝo. Kaj detrua influo de la [[revolucio]] estas garantio de ĝia utileco. Malgraŭ ĉiuj malbonoj ĝia pravigo estas je unu: nur ĝi havas kiel rezervon teruron, kapablan ŝoki la plej kontraŭhoman el ĉiuj eblaj mondoj — la mondon de la [[posedanto]]j. Ĉia formo de posedo — ni ne timu agnoski tion — humiligas kaj fuŝas la [[homo]]n, dorlotante la monstron, dormantan en ĉiu.
|aŭtoro=
|verko=
|origina teksto =
}}
 
{{Citaĵo
Kio plej bone mirigas en la [[Utopiismo|utopiisma]] literaturo, tio estas manko de [[Psikologio|psikologia]] flarsento, ordinara [[intuicio]]. Ĝiaj herooj estas aŭtomatoj, ludiloj, [[simbolo]]j: ili ĉiam estas nerealismaj, ĉiam obeeme plenumas rolon de la pupo, perdiĝinta en senvizaĝa mondo. Kiuj en la utopioj estas nerekoneblaj, tio estas la [[infano]]j. En la sociala ŝtato de [[Charles Fourier|Fourier]] ili estas tiom senkulpaj, ke al ili eĉ ne venas en la kapon preni ion fremdan, “pluki pomon de la branĉo”. Sed infano kiu neniam ŝtelis estas ne infano. Do ĉu indas elpensi la socion, konsistantan el marionetoj? Laŭ mi ne eblas trovi pli bonan vomigilon ol priskribo de la [[Falanstero]].
|teksto = Ekde la epoko de la [[Renesanco]] ripetiĝas la sama [[historio]]: ŝajnas ke la cerbojn allogas [[liberalismo]], sed efektive ilin allogas [[komunismo]]. Ĝi estas tute ne produkto de la unikaj cirkonstancoj, nek historia [[hazardo]]. Ĝi estas heredanto de la [[Utopio|utopiaj]] sistemoj de la [[pasinteco]], mastre alpropriganta fruktojn de plurajrcenta kaŝita laboro. Iam la kaprico kaj la herezo, kun tempopaso ĝi akiris trajtojn de la sorto mem, de la sola savanta instruo. Ekde tiam por la [[konscio]] ekzistas nur du formoj de ribelo: la komunisma kaj la [[Kontraŭkomunismo|kontraŭkomunisma]]. Sed ĉu iu ne vidas, ke la kontraŭkomunismo spitas per la sama furioza, terura kredo je la [[estonteco]] de la komunismo?
|verko=
|origina teksto =
}}
 
{{Citaĵo
…oni komencas kompreni, nur post travivi [[fiasko]]n, kompreninte neeblecon de [[sukceso]] en iu ajn homa entrepreno: fiasko malfermas la okulojn, nur nun vi iĝas mastro de vi mem, rompinte kun haŭtdikeco de aliuloj.
|teksto = [pri [[komunismo]]] Ĝi mem aspektas kiel la sola realo, pri kiu ankoraŭ povas esperi ĉiu, kiu konservis almenaŭ pajleron de la kredo je la [[estonteco]], — jen kial ni ĉiuj je tiu aŭ alia grado estas la komunistoj…
|aŭtoro=
|verko=
|origina teksto =
}}
 
{{Citaĵo
Krepuskoj ĉi tie estas malpermesitaj, permeseblas nur lumo. Neniu duiĝo: la [[utopio]] laŭ sia esenco oponas la [[maniĥeismo]]n. Malamika al ĉia dekliniĝo, al ĉio senforma, al ĉio elviciĝanta, la utopio firmigas la homogenan, la tipan, la ripetiĝantan, la regulan. Sed la [[vivo]] estas eksplodo, herezo, rompo de fizikaj normoj. Des pli la homo: se kompari lin kun la vivo, li estas herezo en kvadrato, venko de individueco, kaprico, fenomeno indigna, estaĵo alportanta disfendiĝon.
|teksto = Se la [[utopio]] estas materiigita [[iluzio]], do [[komunismo]] estas krome la iluzio trudita, deviga, defio al la ĉieesta [[malbono]], [[optimismo]] kontraŭvole. Al ĝi apenaŭ adaptiĝos sperta kaj matura cerbo, kiu ebriiĝas nur per unu afero — elreviĝo, aŭ tiu, kiu sekvante ekzemplon de la Genezo malemas ligi la oran epokon al la ideo pri la evoluo… Li malfeliĉe scias: [[justeco]] estas la enkorpiga neplenumeblo, giganta neokazigeblaĵo, la sola [[idealo]], pri kiu oni povas konvinke aserti, ke ĝi realiĝos nenie kaj neniam, kaj kiun ŝajne kontraŭstaras ĉiuj leĝoj de la [[naturo]] kaj la [[socio]].
|aŭtoro=
|verko=
|origina teksto =
}}
 
{{Citaĵo
Forigante ĉion [[Racio|neracian]] kaj neripareblan, la [[utopio]] kontraŭas la tragedion — pinton kaj kvintesencon de la historio.
|teksto = La totala, eĉ se senutila ŝoko, la [[revolucio]] sen [[kredo]] — jen ĉio, pri kio restis ankoraŭ esperi en la epoko, kiam neniu havas sufiĉe da simplanimeco por iĝi la vera revoluciulo.
|verko=
|origina teksto =
}}
 
{{Citaĵo
La [[utopio]] estas miksaĵo de [[Infano|infaneca]] rezonemo kaj laikigita anĝelosimileco.
|teksto = Alkutimiĝinte al la terura, ni travivas hodiaŭ kunkreskon de la [[utopio]] kaj la [[apokalipso]]. La promesita “nova mondo” ĉiam pli similas al la nova [[infero]].
|aŭtoro=
|verko=
|origina teksto =
}}
 
{{Citaĵo
Se limigi la [[mondo]]n per la [[homo]], [Satano]] estas ĝia ne okupanto, sed mastro, plenrajta suvereno, superinta la [[Plejaltulo]]n. Do ni kuraĝu agnoski en kies manoj ni estas.
|teksto = Foje venas al mi la [[penso]], ke ĉiuj landoj devus simili al [[Svislando]] kaj kadukiĝi simile al ĝi, trovante kontentiĝon en [[higieno]], trivialaĵoj, leĝobeemo kaj kulto de la [[homo]].
|verko=
|origina teksto =
}}
 
{{Citaĵo
Provi starigi surtere novan regnon, totalan [[utopio]]n aŭ mondan [[imperio]]n signifas partopreni ludon de [[Satano]], engaĝiĝi je la diabla plano kaj plenumi ĝin: kion li volas plej multe, estas engaĝi nin kaj per tio forkonduki de la lumo, de la bedaŭro pri la [[feliĉo]], perdita por ĉiam.
|teksto = Se preni el la plej ŝokanta la imagon, [[Ivano la Terura]] elĉerpas per si mem ĉiujn kazojn de la [[psikopatologio]]. Egale komplika en sia [[frenezo]] kaj en sia [[politiko]]; transforminta sian regadon kaj grandparte ankaŭ la landon je ekzemplo de la koŝmaro, je prabildo de obseda kaj neelĉerpebla [[halucinaĵo]], je miksaĵo de [[Mongolio]] kaj [[Bizanco]]; kombininte en si [[virto]]jn kaj [[malvirto]]jn de la [[ĥano]] kaj [[imperiestro]], tiu ĉi monstro, trafita jen de diabla furiozo, jen de abomena [[melankolio]], disŝirata inter sangosoifo kaj pentodeziro, rimarkinda pro neimitebla vivoĝojo kaj emo al mokado, transformiĝanta je molestado, li havis pasion pri la krimoj; la pasion propran cetere al ni ĉiuj, pretaj ataki la aliajn kaj sin mem. Nur ĉe ni tiu pasio restas nekontentigita, tiel ke nia agado, kia ajn ĝi estus, originas el nia malkapablo je la mortigo aŭ [[sinmortigo]].
|aŭtoro=
|verko=
|origina teksto =
}}
 
{{Citaĵo
Laŭ sia naturo, al [[nostalgio]] pli proksimas la malnova, la origina: ĝi strebas al ĝi ne serĉante konsolon, sed por malaperi, forĵeti ŝarĝon de la [[konscio]]. Ĝi revenas al la fonto de la [[tempo]] por trovi veran [[paradizo]]n, objekton de siaj aspiroj. Dum la surtera paradizo inverse estas libera je ĉia bedaŭro. Tio estas renversita, falsa, kripla nostalgio, turnita al la [[estonteco]] kaj stompita per “[[progreso]]”, — la refuto de la tempo, moka reversaĵo de la origina paradizo.
|teksto = Kio okazus al la [[okcidenta mondo]] se [[Rusio]] ne haltigus kaj nek absorbus la mongolan invadon? Dum pli ol du jarcentoj da humiligado kaj mallibero ĝi estis forstrekita el la [[historio]], dum en la Okcidento [[popolo]]j ĝuis luksaĵon de internaj kvereloj. Se ĝi povus evolui senobstakle, ĝi iĝus la ŝtatego de la unua rango jam komence de la Nova Epoko; en la 16-a aŭ la 17-a jarcentoj ĝi povus iĝi tio, kio ĝi iĝis nun. Sed kio pri la Okcidento? Eble ĝi hodiaŭ estus [[Ortodoksismo|ortodoksa]] kaj en [[Romo]] anstataŭ la [[Sankta Seĝo]] sidus la Sankta Sinodo.
|aŭtoro=
|verko=
|origina teksto =
}}
 
{{Citaĵo
En la fundamento de niaj [[revo]]j pri pli bona [[estonteco]] kuŝas nura malforteco de la teorio.
|teksto = [pri [[Rusio]]] Ju pli forta ĝi iĝos, des pli bone ĝi konscios proprajn fontojn, de kiuj iagrade [[marksismo]] ĝin deflankigis, sed post trudita al ĝi kuracado per universalismo ĝi denove [[Rusoj|rusiĝos]] profite al la [[ortodoksismo]].
|verko=
|origina teksto =
}}
 
{{Citaĵo
Dum ĉiujn [[penso]]jn de la [[homo]]j absorbis [[kristanismo]], ili restis surdaj al la tentoj de la [[utopio]]j. Sed kiam oni komencis elreviĝi en kristanismo, la utopio komencis konkeri la cerbojn kaj enloĝiĝi en ili. Ĝi komencis tion fari jam en la epoko de la [[Renesanco]], sed sukcesis venki nur du jarcentojn poste, en la epokon de “[[Klerismo|klerigado]]” de la [[superstiĉo]]j. Tiam naskiĝis la [[Estonteco]] — bildo de la neŝanceligebla [[feliĉo]], [[paradizo]] laŭ ordono, kie mankas loko al [hazardo]] kaj ĉiu [[fantazio]] estas traktata kiel herezo aŭ defio.
|teksto = Nur obsedaj [[ideo]]j havas signifon. Ĉio alia estas nura pozicio.
|aŭtoro=
|verko=
|origina teksto =
}}
 
{{Citaĵo
La [[penso]] mem pri la ideala [[urbo]] estas vera turmento por la [[racio]], entrepreno je la gloro de la [[koro]] kaj je la malvenko de la [[intelekto].
|teksto = Por ke [[Rusio]] akceptu iun [[Liberalismo|liberalan]] reĝimon, necesas ke ĝi grave malfortiĝu por ke ĝia vivoforto elĉerpiĝu aŭ, pli bone, ke ĝi tute seniĝu je sia specifa karaktero kaj ĝisfunde malnaciiĝu. Kiel ĝi — kun ĝiaj netuŝitaj profundaj resursoj kaj miljara cara regado — povos plenumi tion? Se imagi ke ĝi atingos tion per unu salto, ĝi tuj disfalos.
|aŭtoro=
|verko=
|origina teksto =
}}
 
{{Citaĵo
Deklarinte ke la Regno Dia troviĝas ne “ĉi tie” kaj “ne tie”, sed interne de ni, [[Kristo]] anticipe rifuzis ĉiujn [[Utopio|utopiajn]] konstrukciojn por kiuj iu ajn “regno” ĉiam troviĝas ekstere kaj ne estas ligita nek al nia subkonsica “mi”, nek al individua saviĝo de ĉiu.
|teksto = Miraklo, kiu povas nenion proponi, [[demokratio]] prezentas samtempe [[paradizo]]n kaj tombon por la [[popolo]]. La [[vivo]] akiras la [[senco]]n nur per ĝi; sed al ĝi mem mankas la vivo… Neprokrastebla [[feliĉo]], neevitebla katastrofo, malforteco de la reĝimo, kies adepto oni povas iĝi nur solvinte turmentan dilemon.
|verko=
|origina teksto =
}}
 
{{Citaĵo
Por elstariĝi inter aliaj [[popolo]]j, por humiligi kaj distreti ilin aŭ simple por trovi sian neripeteblan vizaĝon, la popolo bezonas frenezan ideon kiu gvidas ĝin, starigas antaŭ ĝi celojn, nekompareblajn kun iuj ajn realaj eblecoj.
|teksto = Kiam la [[slavemuloj]] asertis, ke [[Rusio]] savos la mondon, ili uzis eŭfemismon: savi sen konkeri fakte ne eblas. Kio rilatas al iu ajn [[popolo]], ĝi trovas principon de sia [[vivo]] en si mem aŭ tute ne trovas ĝin: kiel iu ajn povas savi ĝin? Rusio ja, sekulariginte la lingvaĵon kaj la koncepton de la slavemuloj, plu opinias ke nome ĝi estas alvokita garantii savon de la mondo kaj unuavice de la [[Okcidento]], rilate kiun ĝi cetere neniam havis klaran senton, sed nuran tenton miksitan kun abomeno kaj envio (kombino de kaŝita adorado kaj ŝajniga abomeno), kaŭzitajn de spektaklo de la putrado, same enviinda kaj danĝera, kiun oni ŝajne dezirus tuŝi, sed prefere — fuĝi for de ĝi.
|aŭtoro=
|verko=
|origina teksto =
}}
 
{{Citaĵo
[[Utopio]]j por la [[socio]] estas la samo kiel [[destino]] por la [[popolo]]. Kaj [[ideologio]]j estas flanka produkto, kvazaŭ plej simpla esprimo de la mesiaj aŭ utopiaj streboj.
|teksto = Certe estas domaĝe ke [[Rusio]] ne trapasis la [[Renesanco]]n: ĝia tuta malhomogeneco originas je tio.
|aŭtoro=
|verko=
|origina teksto =
}}
 
{{Citaĵo
Ni ekpensu pri influo de la frua [[kristanismo]]. Al la [[Antikva mondo|antikva]] socio ĝi faris mortan baton, paralizis ĝin, pereigis. Por la [[barbaroj]] ĝi inverse iĝis la beno, akriginte en la unua tempo iliajn naturajn [[instinkto]]jn. Ne resurektinte kadukiĝintan mondon, ĝi resurektis nur resurektintojn. Tia estas ankaŭ la [[Komunismo|komunisma]] instruo: rekte ĝi savas nur tiujn, kiuj jam estas savitaj. Sed ĝi ne kapablas doni firman [[espero]]n al la mortantaj, kaj eĉ malpli — revivigi la mortintojn.
|teksto = Nivelo de [[Rusio]] malpli altas ol la [[Eŭropo|eŭropa]] kaj pro tio povas nur altiĝi kaj ĝi kune kun ĝi; alivorte Rusio estas kondamnita je supreniro.
|aŭtoro=
|verko=
|origina teksto =
}}
 
{{Citaĵo
Malgranda aŭ granda, ĉiu [[posedanto]] estas koruptita, definitive fuŝita. Li ĵetas ombron sur iun ajn malgravaĵon, kiun li tuŝis kaj alproprigis. Kiam oni minacas lian “bonhavon”, kiam oni prirabas lin, [[konscio]] de la posedanto funkcias kun tia akreco, je kia ĝi ne kapablas en normalaj cikonstancoj. Por revenigi al li homan aspekton, la tiel nomatan [[animo]]n, necesas ruinigi, necesas ke li agnosku sian ruiniĝon. Kiel helpo venas la [[revolucio]].
|teksto = [pri la [[rusoj]]] Antaŭ fragileco de la [[Okcidento]] ili sentas heziton, sekvon de malfrua vekiĝo kaj neelĉerpitaj vivofortoj: tio estas komplekso de malplivaloreco de la forta… Ili seniĝas je ĝi, ili superos ĝin. La sola luma punkto en nia [[estonteco]] estas ligita al ilia kaŝita spasma angoro pri la fajna mondo, pri ĝia koruptanta ĉarmo. Se ili cedos al ĝi (tia prezentiĝas evidenta direkto de ilia sorto), do ili iĝos [[Civilizo|civilizitaj]] koste de perdo de siaj instinktoj kaj — ĝojiga perspektivo — ankaŭ akiros emon al la viruso de la libereco.
|verko=
|origina teksto =
}}
 
{{Citaĵo
…koŝmaro estas komenca punkto de la metafizika vekiĝo. Kaj detrua influo de la [[revolucio]] estas garantio de ĝia utileco. Malgraŭ ĉiuj malbonoj ĝia pravigo estas je unu: nur ĝi havas kiel rezervon teruron, kapablan ŝoki la plej kontraŭhoman el ĉiuj eblaj mondoj — la mondon de la [[posedanto]]j. Ĉia formo de posedo — ni ne timu agnoski tion — humiligas kaj fuŝas la [[homo]]n, dorlotante la monstron, dormantan en ĉiu.
|teksto = “Ĉu la [[slavoj]] ne estas antikvaj [[ĝermanoj]] rilate la forirantan mondon?” — demandis fine de la pasinta jarcento [[Aleksandr Herzen|Herzen]], la plej sagaca kaj plej kontraŭdira el la [[Rusoj|rusaj]] [[Liberalismo|liberaloj]], pensanto kun trajtoj de [[profeto]], sentinta abomenon al sia lando, elreviĝinta je la [[Okcidento]], same malkapabla adaptiĝi je iu ajn “patrujo” kaj je iu ajn problemo, kvankam li ŝatis rezonadi pri tia malklara kaj neelĉerpebla materio kiel la [[vivo]] de la [[popolo]]j: kutima tempopasigado de la [[Migrado|elmigrintoj]].
|verko=
|origina teksto =
}}
 
{{Citaĵo
Ekde la epoko de la [[Renesanco]] ripetiĝas la sama [[historio]]: ŝajnas ke la cerbojn allogas [[liberalismo]], sed efektive ilin allogas [[komunismo]]. Ĝi estas tute ne produkto de la unikaj cirkonstancoj, nek historia [[hazardo]]. Ĝi estas heredanto de la [[Utopio|utopiaj]] sistemoj de la [[pasinteco]], mastre alpropriganta fruktojn de plurajrcenta kaŝita laboro. Iam la kaprico kaj la herezo, kun tempopaso ĝi akiris trajtojn de la sorto mem, de la sola savanta instruo. Ekde tiam por la [[konscio]] ekzistas nur du formoj de ribelo: la komunisma kaj la [[Kontraŭkomunismo|kontraŭkomunisma]]. Sed ĉu iu ne vidas, ke la kontraŭkomunismo spitas per la sama furioza, terura kredo je la [[estonteco]] de la komunismo?
|teksto = Fenomeno, kiu ne havas la egalajn: [[Rusio]] devis pravigi siajn ekspansiajn planojn per sia vastega teritorio. “Se mi jam havas sufiĉe da teroj, kial mi ne ekhavu troaĵon?” — tia estas la sugestata paradokso de ĝiaj deklaroj kaj de ĝia silento.
 
|aŭtoro=
[pri [[komunismo]]] Ĝi mem aspektas kiel la sola realo, pri kiu ankoraŭ povas esperi ĉiu, kiu konservis almenaŭ pajleron de la kredo je la [[estonteco]], — jen kial ni ĉiuj je tiu aŭ alia grado estas la komunistoj…
|verko=
 
|origina teksto =
Se la [[utopio]] estas materiigita [[iluzio]], do [[komunismo]] estas krome la iluzio trudita, deviga, defio al la ĉieesta [[malbono]], [[optimismo]] kontraŭvole. Al ĝi apenaŭ adaptiĝos sperta kaj matura cerbo, kiu ebriiĝas nur per unu afero — elreviĝo, aŭ tiu, kiu sekvante ekzemplon de la Genezo malemas ligi la oran epokon al la ideo pri la evoluo… Li malfeliĉe scias: [[justeco]] estas la enkorpiga neplenumeblo, giganta neokazigeblaĵo, la sola [[idealo]], pri kiu oni povas konvinke aserti, ke ĝi realiĝos nenie kaj neniam, kaj kiun ŝajne kontraŭstaras ĉiuj leĝoj de la [[naturo]] kaj la [[socio]].
}}
 
{{Citaĵo
La totala, eĉ se senutila ŝoko, la [[revolucio]] sen [[kredo]] — jen ĉio, pri kio restis ankoraŭ esperi en la epoko, kiam neniu havas sufiĉe da simplanimeco por iĝi la vera revoluciulo.
|teksto = [pri [[Rusio]]] …kiel tio okazas al la [[popolo]]j kun la [[Imperio|imperia]] sorto, kun pli granda malpacienco ĝi komencas solvi problemojn de aliuloj ol la proprajn. Kaj tio signifas ke nia ekzistado en la tempo dependas de tio, kion ĝi solvos aŭ entreprenos: ĝi efektive tenas en la manoj nian [[estonteco]]n…
 
|aŭtoro=
Alkutimiĝinte al la terura, ni travivas hodiaŭ kunkreskon de la [[utopio]] kaj la [[apokalipso]]. La promesita “nova mondo” ĉiam pli similas al la nova [[infero]].
|verko=
 
|origina teksto =
Foje venas al mi la [[penso]], ke ĉiuj landoj devus simili al [[Svislando]] kaj kadukiĝi simile al ĝi, trovante kontentiĝon en [[higieno]], trivialaĵoj, leĝobeemo kaj kulto de la [[homo]].
}}
 
Se preni el la plej ŝokanta la imagon, [[Ivano la Terura]] elĉerpas per si mem ĉiujn kazojn de la [[psikopatologio]]. Egale komplika en sia [[frenezo]] kaj en sia [[politiko]]; transforminta sian regadon kaj grandparte ankaŭ la landon je ekzemplo de la koŝmaro, je prabildo de obseda kaj neelĉerpebla [[halucinaĵo]], je miksaĵo de [[Mongolio]] kaj [[Bizanco]]; kombininte en si [[virto]]jn kaj [[malvirto]]jn de la [[ĥano]] kaj [[imperiestro]], tiu ĉi monstro, trafita jen de diabla furiozo, jen de abomena [[melankolio]], disŝirata inter sangosoifo kaj pentodeziro, rimarkinda pro neimitebla vivoĝojo kaj emo al mokado, transformiĝanta je molestado, li havis pasion pri la krimoj; la pasion propran cetere al ni ĉiuj, pretaj ataki la aliajn kaj sin mem. Nur ĉe ni tiu pasio restas nekontentigita, tiel ke nia agado, kia ajn ĝi estus, originas el nia malkapablo je la mortigo aŭ [[sinmortigo]].
 
Kio okazus al la [[okcidenta mondo]] se [[Rusio]] ne haltigus kaj nek absorbus la mongolan invadon? Dum pli ol du jarcentoj da humiligado kaj mallibero ĝi estis forstrekita el la [[historio]], dum en la Okcidento [[popolo]]j ĝuis luksaĵon de internaj kvereloj. Se ĝi povus evolui senobstakle, ĝi iĝus la ŝtatego de la unua rango jam komence de la Nova Epoko; en la 16-a aŭ la 17-a jarcentoj ĝi povus iĝi tio, kio ĝi iĝis nun. Sed kio pri la Okcidento? Eble ĝi hodiaŭ estus [[Ortodoksismo|ortodoksa]] kaj en [[Romo]] anstataŭ la [[Sankta Seĝo]] sidus la Sankta Sinodo.
 
[pri [[Rusio]]] Ju pli forta ĝi iĝos, des pli bone ĝi konscios proprajn fontojn, de kiuj iagrade [[marksismo]] ĝin deflankigis, sed post trudita al ĝi kuracado per universalismo ĝi denove [[Rusoj|rusiĝos]] profite al la [[ortodoksismo]].
 
Nur obsedaj [[ideo]]j havas signifon. Ĉio alia estas nura pozicio.
 
Por ke [[Rusio]] akceptu iun [[Liberalismo|liberalan]] reĝimon, necesas ke ĝi grave malfortiĝu por ke ĝia vivoforto elĉerpiĝu aŭ, pli bone, ke ĝi tute seniĝu je sia specifa karaktero kaj ĝisfunde malnaciiĝu. Kiel ĝi — kun ĝiaj netuŝitaj profundaj resursoj kaj miljara cara regado — povos plenumi tion? Se imagi ke ĝi atingos tion per unu salto, ĝi tuj disfalos.
 
Miraklo, kiu povas nenion proponi, [[demokratio]] prezentas samtempe [[paradizo]]n kaj tombon por la [[popolo]]. La [[vivo]] akiras la [[senco]]n nur per ĝi; sed al ĝi mem mankas la vivo… Neprokrastebla [[feliĉo]], neevitebla katastrofo, malforteco de la reĝimo, kies adepto oni povas iĝi nur solvinte turmentan dilemon.
 
Kiam la [[slavemuloj]] asertis, ke [[Rusio]] savos la mondon, ili uzis eŭfemismon: savi sen konkeri fakte ne eblas. Kio rilatas al iu ajn [[popolo]], ĝi trovas principon de sia [[vivo]] en si mem aŭ tute ne trovas ĝin: kiel iu ajn povas savi ĝin? Rusio ja, sekulariginte la lingvaĵon kaj la koncepton de la slavemuloj, plu opinias ke nome ĝi estas alvokita garantii savon de la mondo kaj unuavice de la [[Okcidento]], rilate kiun ĝi cetere neniam havis klaran senton, sed nuran tenton miksitan kun abomeno kaj envio (kombino de kaŝita adorado kaj ŝajniga abomeno), kaŭzitajn de spektaklo de la putrado, same enviinda kaj danĝera, kiun oni ŝajne dezirus tuŝi, sed prefere — fuĝi for de ĝi.
 
Certe estas domaĝe ke [[Rusio]] ne trapasis la [[Renesanco]]n: ĝia tuta malhomogeneco originas je tio.
 
Nivelo de [[Rusio]] malpli altas ol la [[Eŭropo|eŭropa]] kaj pro tio povas nur altiĝi kaj ĝi kune kun ĝi; alivorte Rusio estas kondamnita je supreniro.
 
[pri la [[rusoj]]] Antaŭ fragileco de la [[Okcidento]] ili sentas heziton, sekvon de malfrua vekiĝo kaj neelĉerpitaj vivofortoj: tio estas komplekso de malplivaloreco de la forta… Ili seniĝas je ĝi, ili superos ĝin. La sola luma punkto en nia [[estonteco]] estas ligita al ilia kaŝita spasma angoro pri la fajna mondo, pri ĝia koruptanta ĉarmo. Se ili cedos al ĝi (tia prezentiĝas evidenta direkto de ilia sorto), do ili iĝos [[Civilizo|civilizitaj]] koste de perdo de siaj instinktoj kaj — ĝojiga perspektivo — ankaŭ akiros emon al la viruso de la libereco.
 
“Ĉu la [[slavoj]] ne estas antikvaj [[ĝermanoj]] rilate la forirantan mondon?” — demandis fine de la pasinta jarcento [[Aleksandr Herzen|Herzen]], la plej sagaca kaj plej kontraŭdira el la [[Rusoj|rusaj]] [[Liberalismo|liberaloj]], pensanto kun trajtoj de [[profeto]], sentinta abomenon al sia lando, elreviĝinta je la [[Okcidento]], same malkapabla adaptiĝi je iu ajn “patrujo” kaj je iu ajn problemo, kvankam li ŝatis rezonadi pri tia malklara kaj neelĉerpebla materio kiel la [[vivo]] de la [[popolo]]j: kutima tempopasigado de la [[Migrado|elmigrintoj]].
 
Fenomeno, kiu ne havas la egalajn: [[Rusio]] devis pravigi siajn ekspansiajn planojn per sia vastega teritorio. “Se mi jam havas sufiĉe da teroj, kial mi ne ekhavu troaĵon?” — tia estas la sugestata paradokso de ĝiaj deklaroj kaj de ĝia silento.
 
[pri [[Rusio]]] …kiel tio okazas al la [[popolo]]j kun la [[Imperio|imperia]] sorto, kun pli granda malpacienco ĝi komencas solvi problemojn de aliuloj ol la proprajn. Kaj tio signifas ke nia ekzistado en la tempo dependas de tio, kion ĝi solvos aŭ entreprenos: ĝi efektive tenas en la manoj nian [[estonteco]]n…
 
=== ''De l’inconvénient d’être né'' (1973) ===
Elŝutita el "https://eo.wikiquote.org/wiki/Emil_Cioran"