Zbigniew Brzeziński: Malsamoj inter versioj
Enhavo forigita Enhavo aldonita
RG72 (diskuto | kontribuoj) |
RG72 (diskuto | kontribuoj) Neniu resumo de redakto |
||
Linio 544:
|origina teksto =
}}
== La elekto: tutmonda dominado aŭ tutmonda gvidado [2004] ==
{{Citaĵo
|teksto = Mia ĉefa ideo rilate la rolon de [[Usono]] en la [[mondo]] estas sufiĉe simpla: la usona povego, kiun multaj konsideras decida faktoro en garantiado de la ŝtata suvereneco, nuntempe servas kiel la ĉefa garantio de la tutmonda stabileco, dum la usona socio stimulas evoluon de tiaj tutmondaj tendencoj, kiuj subfosas la tradician ŝtatan suverenecon… Kaze de malĝusta uzado kaj konfrontiĝo, tiuj ĉi fortoj povas ĵeti la mondon je ĥaosa stato kaj transformi Usonon je sieĝata fortikaĵo.
|aŭtoro=
|verko=
Linio 553 ⟶ 555:
{{Citaĵo
|teksto = Ĉu tio estas bone aŭ malbone, sed nome [[Usono]] nun difinas evoludirekton de la [[homaro]] kaj ĝia rivalo ne videblas.
|aŭtoro=
|verko=
Linio 560 ⟶ 562:
{{Citaĵo
|teksto = [[Eŭropo]] verŝajne povus konkuri kun [[Usono]] en la ekonomia kampo, sed ĝi ankoraŭ ne baldaŭ atingos tian gradon de unueco, kiu ebligos al ĝi eki politikan konkuradon kun la usona koloso. Forlasis la distancon [[Japanio]], kiun iutempe oni prognozis esti sekva superpotenco. [[Ĉinio]], malgraŭ siaj ekonomiaj sukcesoj, verŝajne restos relative malriĉa lando dum la vivo de almenaŭ du generacioj, kaj dume povos okazi seriozaj politikaj komplikaĵoj. [[Rusio]] ne plu partoprenas la konkuron. Se diri mallonge, al Usono mankas kaj en proksima tempo ne aperos egalapova konkuranto.
|aŭtoro=
|verko=
Linio 567 ⟶ 569:
{{Citaĵo
|teksto = Pro tio [[Usono]] alfrontas unikan paradokson: ĝi estas la unua vere tutmonda superpotenco, tamen la usonanoj ĉiam pli estas zorgitaj pri danĝeroj, kiuj venas de oble malpli fortaj malamikoj.
|aŭtoro=
|verko=
Linio 574 ⟶ 576:
{{Citaĵo
|teksto = [[Usono]], panikanta kaj obsedita je fortigado de propra [[sekureco]], plej verŝajne estos izolita kaj ĉirkaŭita de la malamika [[mondo]].
|aŭtoro=
|verko=
Linio 581 ⟶ 583:
{{Citaĵo
|teksto = [pri [[Usono]]] Neceso akcepti [[Sekureco|nesekurajn]] vivkondiĉojn ekhavas evidente kronikan karakteron.
|aŭtoro=
|verko=
Linio 588 ⟶ 590:
{{Citaĵo
|teksto = Ĉar [[Usono]] — konsiderante ĝian kontraŭdiran rolon en la [[mondo]] — estas destinita iĝi katalizilo de movado direkte al tutmonda unueco aŭ al tutmonda ĥaoso, sur la usonanoj kuŝas unika respondeco pri tio, kiun el tiuj du vojoj ekiros la homaro. Ni devos elekti inter la regado super la mondo kaj gvidado en ĝi.
|aŭtoro=
|verko=
Linio 595 ⟶ 597:
{{Citaĵo
|teksto = En la fina jaro de la [[20-a jarcento]] la [[Eŭropo|eŭropanoj]] kaj unuavice la [[francoj]] pompe deklaris, ke Eŭropo en plej proksima tempo ekhavos “sendependajn eblecojn en la kampo de la tutmonda [[sekureco]]”. Sed, kiel baldaŭ montris la milito en Afganio, tiu promeso estis simila al la fama [[Sovetunio|sovetia]] kredigo pri historia venko de la [[komunismo]], “montriĝanta ĉe horizonto”, do ĉe la imagita linio, foriĝanta dum proksimiĝo al ĝi.
|aŭtoro=
|verko=
Linio 602 ⟶ 604:
{{Citaĵo
|teksto = Loĝantaro de [[Japanio]] maljuniĝas, ĝia [[Ekonomio|ekonomia]] evoluo malrapidiĝis; tipaj por la 1980-aj jaroj ideoj pri transformiĝo de Japanio je superpotenco hodiaŭ aspektas kiel historia ironio.
|aŭtoro=
|verko=
Linio 609 ⟶ 611:
{{Citaĵo
|teksto = Nur fine de la 1950-aj jaroj kaj plej verŝajne nur dum la [[Kuba misila krizo]], [[Usono]] ŝoke komprenis, ke la modernaj teknologioj transformis [ĝian] neatakeblecon je parto de [[pasinteco]].
|aŭtoro=
|verko=
Linio 616 ⟶ 618:
{{Citaĵo
|teksto = Tendenco en la [[Usono|Usona]] Kongreso doni al la Ŝtata Departemento rajton taksi konduton de la aliaj ŝtatoj, estas tre simptoma por la nuna pozicio de Usono, kiu ĉiam pli neglekte traktas suverenecon de la aliaj, dum plu skrupule protektas la sian.
|aŭtoro=
|verko=
Linio 623 ⟶ 625:
{{Citaĵo
|teksto = Post [[Hiroŝimo]] kaj [[Nagasako]], kie la vorto “totala” ekhavis tute novan sencon, kaj ĉe disvastiĝo de la nukleaj armiloj, rondon de kies posedantoj eniris ne nur la ĉefaj antagonistoj de la “[[malvarma milito]]”, sed ankaŭ aliaj ŝtatoj, venko en la totala [[milito]] iĝis oksimoro…
|aŭtoro=
|verko=
Linio 630 ⟶ 632:
{{Citaĵo
|teksto = Ne estus troigo diri, ke la totala [[milito]] estas sensenca ago, kiun povas permesi al si nur malriĉa [[ŝtato]].
|aŭtoro=
|verko=
Linio 637 ⟶ 639:
{{Citaĵo
|teksto = La [[milito]] kiel formale deklarita stato foriris al pasinteco… Ekde momento de la fino de la [[Dua mondmilito]] [[Usono]] partoprenis en du grandaj militoj, en kiuj pereis 100 mil usonanoj, kaj en proksimume duondekduo da relative seriozaj operacoj, akompanitaj de malgrandaj perdoj por la usona flanko, kaj ankaŭ unuflanke bombardis almenaŭ tri ĉefurbojn de aliaj ŝtatoj, eĉ ne unu fojon formale deklarinte la militon.
|aŭtoro=
|verko=
Linio 644 ⟶ 646:
{{Citaĵo
|teksto = Nocio de la absoluta nacia [[sekureco]] hodiaŭ estas nura [[mito]]. En la epoko de tutmondiĝo kompleta sekureco kaj absoluta [[defendo]] estas neatingeblaj.
|aŭtoro=
|verko=
Linio 651 ⟶ 653:
{{Citaĵo
|teksto = …nenio havas tiom decidan signifon por daŭra [[paco]] en la tuta [[mondo]] ol la povo de [[Usono]].
|aŭtoro=
|verko=
Linio 658 ⟶ 660:
{{Citaĵo
|teksto = Kapablo en mallonga tempo venki en unu loka [[milito]] estas oble pli efika rimedo kontraŭ estigo de iuj ajn lokaj konfliktoj ol sufiĉe multekosta subtenado de la nombro de trupoj, necesaj por paralela batalado en du lokaj militoj.
|aŭtoro=
|verko=
Linio 665 ⟶ 667:
{{Citaĵo
|teksto = Mobilizi [[socio]]n por longa fortostreĉiĝo pli facilas se personigi minacon, identigi ĝin kiel malbonon kaj tiel krei ĝian amase reprodukteblan stereotipon. En la homa vivo kaj speciale en tiu internacia, malamego kaj antaŭjuĝo portas oble pli fortan emocian ŝarĝon ol kunsento aŭ inklino.
|aŭtoro=
|verko=
Linio 672 ⟶ 674:
{{Citaĵo
|teksto = [pri reago de la prezidanto [[George W. Bush]] al la [[terorismaj atakoj en 2001]] ] La prezidanto Bush montris inklinon trakti minacon en preskaŭ [[Teologio|teologiaj]] terminoj (verŝajne pro sia religiemo), konsiderante ĝin batalo inter “[[bono]] kaj [[malbono]]”. Li eĉ uzis la [[Lenin]]-formulon “kiu estas ne kun ni — tiu estas kontraŭ ni” — la principo, ĉiam imponanta al la eskcitita publiko, sed portanta en si nigroblankan mondrigardon, ignorante ĉiujn nuancojn de la griza, en kiuj estas kolorigitaj plejparto de la tutmondaj dilemoj.
|aŭtoro=
|verko=
Linio 679 ⟶ 681:
{{Citaĵo
|teksto = Eldirinte komence de 2002 siajn famajn vortojn pri la “akso de [[malbono]]”, la prezidanto [ [[George W. Bush]] ] retorike miksis sendependajn problemojn, iniciitajn de [[Nord-Koreio]] por stabileco en Nord-Orienta [[Azio]], de [[Irano]] kun ĝiaj grandskalaj ambicioj en la [[Persa golfo]], kaj ankaŭ tiujn restintajn post la nefinita [[Golfa milito|kampanjo de 1991]] kontraŭ la [[Irako|iraka]] reganto [[Saddam Hussein]].
|aŭtoro=
|verko=
| |||